Hiç unutmam öğretmenimiz bize “Bizim şehir” adlı kompozisyon yazmamızı söylemişti. O gün lamba ışığında beyaz kağıda ne yazacağımı saatlerce düşündüm. Boynu bükük şehrimden ne yazsaydım? Toz-toprak içinde kaybolan şehrimi nasıl tasvir etseydim? Parklardaki eskiden kalma oyun düzeneklerine hasretle baktığımızı nasıl kaleme alsaydım?Tozlu ve engebeli yollara dayanamayan ayakkabılarımızı gördükçe minik kalplerimizin nasıl parçalandığını nasıl anlatsaydim? Bunları yazamadım ama ne mutlu bize ki, o devirde çocukluğumuzun zorluklarını kaleme alan cesur Nahçıvanlı yazarlar vardı. Nahçıvan’da yayınlanan “ŞərqQapısı” gazetesinin 30 mart 1994-cü yıl tarihli sayısındaki cümleler yürek burkuyordu: “Ömrümüzün savaşsız çağlarında “çocuklar geleceğimizdir“ deyip çocuk yılı ilan eder, çocuk yetiştirme kurumlarında okul ve kreşlerde sırf çocuklar için tasarlanmış etkinlikler yapar, ilginç oyunlar düzenlerdiler. Her yıl müzik, ressamlık, sanatsal anlatım, satranç, dama ve başka bir çok alanda yetenekli gençler bulunup ortaya çıkarılırdı. Doğal olarak savaş devam eden ülkede barışcıl yapılandırma yıllarının atmosferi hüküm süremezdi. Savaşın kendi kanunları var. Lakin acı ve dehşetli savaş kanunlarından da üstün olan kutsal kanunlar vardır: geleceğimiz olan çocukların eğitiminin,sağlığının, yetenek ve becerilerinin mahv olmaması kanunları!Üzülerek belirtiyoruz ki, bu gün çocuklara ve gençlere devlet düzeyinde ilgi ve alaka unutulmuştur. Artık 3-4 yıldır ki, çocuk yetiştirme kurumlarında küçüklerin dinlenme ve yetiştirilmesi için gereken ortam yoktur. Isı ve elektiriğin olmaması yüzünden kreşler kapatılıyor, ebeveyinler yeterli gıda besinlerinin olmaması yüzünden evlatlarını kreşlere göndermiyorlar”. 25 yıl önce yürek ağrısıyla kaleme alınan bu fikirleri okudukca akla gelen ilk şey “çocukların bu şartlarda yaşadığı bir memleketin geleceği ola bili mi?” sorusudur. İyi ki, o yıllar uzun sürmedi. XX yüzyılın sonları ve XXI yüzyılın başlarındaNahçıvan’da çocuklar için yeni imkanların yaratılmasına geçildi.Bugün Özerk Cumhuriyet’in nüfusunun 163.281-ni çocuklar oluşturmaktadır. O çocuklar ki, gerek devletimiz, gerek de toplumumuz tarafından kapsamlı ilgi görmekteler. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclis Başkanı sayın Vasif Talıbov şöyle demiştir: “İnsan hayatında çocukluk, gençlik çağlarından daha güzel bir çağ yoktur. Bu çağ maksimum derecede verimli kullanılmalıdır. Çocukluk ve gençlik çağlarında boş ve anlamsız geçen her gün sonradan büyük kayıplarla sonuçlana biliyor. Tüm fırsatlar verimli bir şekilde değerlendirilmelidir, böylece genç neslimiz bilgi, eğitim, bilim ve yaşamın her alanında, toplumda tecrübe edinmeli ve hem ülke hem de halk için yararlı olmaları sağlanmalıdır.” Geleceğimiz olan çocuklara pozitif bir yaklaşım sergileyen Nahçıvan Özerk Cumhuriyyeti Ali Meclis Başkanı “çocukları korumak, onları savunmak her bir devletin önünde duran önemli görevdir” fikrini ele alarak büyük bir yardımseverlik misyonunu gerçekleştirmektedir. “Sağlam çocuk sağlam toplum oluşturur” sloganı altında Özerk Cumhuriyyet’te geniş kapsamda etkinlikler düzenlenmektedir. Bugün en ücra dağ köylerimizde bile, sağlık ocaklarımız için yeni binaların inşası veya restorasyonu, sağlık ocaklarında çocuk bölümlerinin oluşturulması, Nahçıvan Özerk Cumhuriyyeti Merkezi Çocuk Hastanesinin üst standartlar düzeyinde yeniden yapılandırılması, Doğum Merkezi için yeni binanın inşa edilmesi, sözkonusu hastanelerin ve sağlık ocaklarının modern tıbbi cihazlarla donatılması, Şerur İlçe Çocuk Hatanesinin kurulması ulvi bir amaca hizmet etmektedir: annelerimiz ve çocuklarımızın sağlıklarını korumak. Bunun sonucunda son yıllarda 1 yaş altı çocuk ölümlerinin genelinde ciddi bir düşüş görülmekte. Örnek verecek olursak, 2002 yılında 138 engelli çocuk dünyaya geldiği halde 2018 yılında bu rakam 1-e inmiştir. 1994 yılında Nahçıvan’da çıkan “Şərq Qapısı” gazetesinde yayınlanan “Öğrenci defter ister” başlıklı makalede sıradan bir okul binasına, bir deftere, bir kaleme hasret kalan çocukların içler acısı durumu ele alınmaktadır. Bugün o çocukların evlatları güzel kreşlerdə eğitim görüp modern okullarda okumaktalar. Günümüz çocukları 25 yıl önce yayınlanan makalede belirtilenin aksine bugün sokaklarda “pazarlamacılık” yapmıyorlar. Şuan çocukların yeri modern okul binaları, kreşler, satranç merkezleri ve diğer mesleki kurumlar, spor salonları və yüzmemerkezleridir. Tüm bunların sayesinde Özerk Cumhuriyyet’te kötü alışkanlıklara yönelen, “beyaz ölüm”ün pençesine aldığı, okula gitmeyen, kanunları ihlal eden ve 18 yaş altı suç işleyen tek bir çocuk bulunmamaktadır. Bugün Nahçıvan’da 30 bine yakın çocuk ve genç sporla ilgilenmektedir. Tüm bu yıllar içinde her türlü destekle donatılan o çocuklar şimdi 19-23 yaş aralığında birer gençlerdir. Onlar Özerk Cumhuriyet’imizi hem yurt içinde, hem de yurt dışında layığıyla temsil etmekteler. Şöyle bir gerçek de vardır: 2018’de üniversite sınavlarında 331 öğrenci adayı 500-700 gibi yüksek puan ortalaması elde etmiş. Karşılaştırma için belirtelim ki, 1995-1996 öğretim yılında bu sonuçları sadece 5 kişi elde etmiştir. Özellikle belirtelim ki, çocuklar devlete ait çocuk kurumlarına 3 nedenden dolayı düşerler: yoksulluk, ailelerin dağılması ve engellilik. Özerk Cumhuriyet’te ekonominin hızlı gelişimi, sosyal alanlara hassasiyetin artırılması, yeni çalışma yerlerinin açılması, aynı zamanda her ailenin sosyal durumunun iyiye gitmesi, düşük gelirli ailelere devlet desteğinin yüksek düzeyde olmasının sonucunda bugün devlet çocuk esirgeme kurumlarında devlet koruması altında eğitim alan çocuğun olmaması da dikkat çekmektedir. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclis Başkanı’nın söylediği gibi “yetenekli nesil- parlak gelecektir”. Özerk Cumhuriyet’de faaliyet gösteren M.T.Sıtkı adını taşıyan Nahçıvan Devlet Kukla Tiyatrosu, Nahçıvan Devlet Çocuk Tiyatrosu, Çocuk Filarmonisi, Çocuk Kütüphanesi gibi kültürel ocaklar, Haydar Aliyev Çocuk-Gençler Yaratıcılık Merkezi, satranç okulları ve diğer mesleki eğitim kurumları bu açıdan önem arz etmektedir. Yetenekli çocukların ortaya çıkarılması için çeşitli etkinlikler, kültürel ve yetenek müsabakaları, sergiler, spor yarışmaları yapılmaktadır. Yetenekli çocukların isimleri Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti genç yeteneklerin “Altın kitab”ına yazılmakta ve onlara Ali Meclis Başkanı tarafından özel aylık burs verilmektedir. Özerk Cumhuriyet’te engelli çocuklara da özen gösteriliyor. Bu kategoriden olan çocukların topluma kazandırılması için gerekli koşullar oluşturulmuş, engelliler için Nahçıvan Bölgesel Enfermasyon Merkezinde sesli ve elektronik kütüphane kullanıma sunulmuş, Çocuk Rehabilitasyon Merkezinin faaliyeti güçlendirilmiştir. Gazetecilik dönemimde çocuklar konusu en çok dokunduğum konulardan biridir ve kalem tuttuğum sürece de dokunacağım konu olacaktır. Bu yazıda, hayat bulan projelerin sadece bir kısmını belirttim. Çocuklar gülerse insanlık güler diye bir laf vardır. 1 Haziran – Dünya Çocuk Günü için bu yazı ve fotolar aracılığıyla modern Nahçıvan çocuklarının mutluluğunu dünyaya iletmek istiyoruz. Onların olduğu memleketde terör yok, onların olduğu memleketde çocuklar ölmüyor, dilencilik yapmıyor, kötü alışkanlıkları yok. Nahçıvan’da en değerli servet çocuklardır. Sara AZİMOVA Gazeteci Nahçıvan
