102 yıldönümünü kutladığımız Cumhuriyetimize giden yol, uzun ve zorluklarla dolu olmuştur kıymetli okuyanlarım. Demokrasiye ulaşma adına, geçmişte yaşanan olayları tam manası ile bilip ve anlayamadan, sağlıklı bir değerlendirme yapmak mümkün olamaz.
Tanzimat Fermanı’nın 1839 yılında ilan edilmesi, Türk demokrasi tarihinin ilk büyük adımı olarak kabul edilir. Bu ferman ile birlikte halkın yönetime katılma talepleri ilk kez dile getirilmiş, “birey hak ve özgürlükleriKanun-i Esasi
Osmanlı’nın ilk anayasası olan Kanun-i Esasi, ne yazık ki uzun ömürlü olamamıştır. 1877-78 Osmanlı-Rus Savaşı’nı (93 Harbi) gerekçe gösteren Sultan II. Abdülhamit tarafından askıya alınmıştır. Uzun denilecek bir aradan sonra ,anayasal rejime ancak 1908 yılında II. Meşrutiyetisyanlar, darbeler ve Bab-ı Ali Baskını gibi çalkantılı olaylar yaşanmış; ülke demokrasi yolunda ağır bedeller ödemiştir.
1.Dünya Savaşı, bu sancılı dönemin sonunda Osmanlı Devleti'nin tarih sahnesinden çekilmesine neden olmuş; Anadolu topraklarında yeni bir varoluş mücadelesinin fitili ateşlenmiştir. Bu noktada, yıllardır sistemin dışında tutulan “Türk MilletiOsmanlıcılıkİttihat ve Terakki Cemiyeti öncülüğünde Türkçülük” düşüncesine bırakmıştır. Türk Ocaklarının başta olmak üzere bazı çevrelerin gayretleri ile, her sahada Türk Milletinin kendi benliğini öne çıkarılma gayretleri yoğunlaştırılmıştır.
Mondros Ateşkes Anlaşması’nın 30 Ekim 1918’de imzalanmasının hemen ardından başlayan işgaller ve içerideki azınlıkların saldırıları, Türk halkının sabrını taşırmış ve millet adeta ayağa kalkmıştır. 19 Mayıs 1919’da Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a çıkmasıyla bu direniş örgütlü bir kurtuluş mücadelesine dönüşmüştür. Havza, Amasya, Erzurum ve Sivas ve nihayetinde Ankara’da yürütülen çalışmalarla millet bilinci uyandırılmış, şiarı yurdun dört bir yanına yayılmıştır.
Doğu’da Ermeni mezalimine karşı başlatılan harekât, Gümrü Antlaşması ile sonuçlanmış, ardından Yunan ordusuna karşı verilen İnönü, Sakarya ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi gibi zaferlerle düşman büyük oranda bozguna uğratılmıştır. Büyük Taarruz Lozan Anlaşması ile, milletimizin azim sonucu kazanılan bağımsızlığımız taçlandırılmıştır.
Tüm bu mücadele boyunca, saray ve halifelik makamı devre dışı bırakılmış ve milletin kendi kaderine sahip çıkması esas alınmıştır. Erzurum ve Sivas Kongreleri, Son Osmanlı Mebusan Meclisi’nin toplanma çabaları ve nihayetinde 23 Nisan 1920’de Büyük Millet Meclisi
Cumhuriyet, Türk milletinin tarih sahnesinde kendi kimliğiyle, kendi iradesiyle yer alma iradesidir. 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet’in ilanı, sadece bir yönetim şeklinin değişmesi değil, aynı zamanda Türk halkının kaderini kendi ellerine almasının tarihi bir dönüm noktasıdır. Yüzyıllarca tebaa olarak yaşamış bir millet, ilk kez kendi yöneticilerini seçme, kendi geleceğini tayin etme hakkına kavuşmuştur.
Cumhuriyet, birey olmanın; eşitliğin, adaletin ve özgürlüğün teminatıdır. Atatürk’ün "Cumhuriyet fazilettir" sözü, sadece bir vecize değil, aynı zamanda bu rejimin temelinde yatan insani ve ahlaki değerlerin ifadesidir. Kadın-erkek eşitliğinden eğitime, fikir özgürlüğünden çağdaş hukuk sistemine kadar pek çok kazanım, bu faziletli yönetim biçiminin ürünüdür.
Bu büyük kazanımı, başta Gazi Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, tüm silah ve dava arkadaşlarına borçluyuz. Onları saygı, rahmet ve minnetle anmak; Cumhuriyet’e ve onun değerlerine sahip çıkmak, hepimizin en büyük vefa borcudur...