Halk arasında "öpücük hastalığı" olarak bilinen enfeksiyöz mononükleozun çocuklarda çoğu zaman fark edilmeden geçtiğini belirten Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Sami Yazar, "Özellikle 1-5 yaş arasındaki çocukların büyük kısmı bu virüsle temas etmektedir. Küçük yaşlardaki çocuklarda hastalık çoğunlukla fark edilmeden veya çok hafif belirtilerle atlatılırken, 10 yaş ve üzerindeki çocuklarda bağışıklık sistemi daha güçlü tepki verdiği için ateş, boğaz ağrısı ve halsizlik gibi belirtiler daha belirgin hale geliyor" dedi.
VM Medical Park Pendik Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Ahmet Sami Yazar, çocuklarda öpücük hastalığının belirtileri, bulaşma yolları ve korunma yöntemleri hakkında bilgi verdi.
"Öpücük hastalığı" olarak bilinen enfeksiyöz mononükleoz, Epstein-Barr virüsünün (EBV) neden olduğu bulaşıcı bir hastalık. Uçuğa yol açan virüsle aynı aileden gelen bu virüs, vücuda girdikten sonra bağışıklık hücrelerinden B lenfositlerine yerleşiyor ve güçlü bir bağışıklık yanıtı oluşturuyor. Prof. Dr. Ahmet Sami Yazar, hastalığın genellikle bir kez geçirildikten sonra bağışıklık kazandırdığını belirterek, "Bu nedenle öpücük hastalığı genellikle hayat boyu bir kez yaşanır" dedi.
"Çocuklarda genellikle hafif seyrediyor"
EBV’nin dünya genelinde çok yaygın olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Yazar, "Özellikle 1-5 yaş arasındaki çocukların büyük kısmı bu virüsle temas etmektedir. Küçük yaşlardaki çocuklarda hastalık çoğunlukla fark edilmeden veya çok hafif belirtilerle atlatılırken, 10 yaş ve üzerindeki çocuklarda bağışıklık sistemi daha güçlü tepki verdiği için ateş, boğaz ağrısı ve halsizlik gibi belirtiler daha belirgin hale geliyor. Ergenlik dönemine doğru bağışıklık yanıtı artar. Bu dönemde hastalık erişkinlerdeki tabloya benzeyebilir. Ancak çocukluk çağında vakaların yaklaşık yüzde 90’ı hafif seyreder veya fark edilmeden geçer" diye konuştu.
"Sadece öpüşmeyle değil, temasla da bulaşabiliyor"
Adı "öpücük hastalığı" olsa da virüsün sadece öpüşme yoluyla bulaşmadığını vurgulayan Prof. Dr. Yazar, "Virüs tükürük, mukus ve nadiren gözyaşı gibi vücut sıvılarıyla geçebilir. Aynı bardaktan su içmek, çatal-kaşık paylaşmak, oyuncakları ağızla temas ettirmek gibi durumlar da bulaşmaya neden olabilir. Kreş ve okullar gibi çocukların sık temas ettiği ortamlarda virüs kolaylıkla yayılabilir. Hastalık nadiren de olsa organ nakli veya cinsel temas yoluyla da bulaşabilir" şeklinde konuştu.
"Belirtiler 8 haftaya kadar uzayabiliyor"
Virüs vücuda girdikten sonra belirtilerin genellikle 4-8 hafta içinde ortaya çıktığını belirten Prof. Dr. Yazar, en sık görülen belirtileri şöyle anlattı: "38-39 derece civarında dirençli ateş, şiddetli boğaz ağrısı, bademciklerde beyazımsı plaklar, boyun ve kulak arkası lenf bezlerinde şişlik, belirgin halsizlik ve yorgunluk olabilir. Bazı çocuklarda karaciğer veya dalakta büyüme, karın bölgesinde dolgunluk hissi, karaciğer fonksiyon testlerinde anormallikler ve kızamığa benzer döküntüler de görülebilir."
"Diğer enfeksiyonlarla karıştırılabiliyor"
Öpücük hastalığının grip, bademcik iltihabı veya Beta enfeksiyonu ile karıştırılabileceğini belirten Prof. Dr. Yazar, "Bu hastalıkta antibiyotikler etkili değildir. Hatta, bazı antibiyotiklerin kullanımı ciltte döküntüye yol açabilir. Bu yüzden tanının doğru konulması ve tedavinin doktor kontrolünde yürütülmesi gerekir" dedi.
"Tanıda kan testleri önemli"
Kesin tanı için tam kan sayımı, periferik yayma, Monospot testi ve EBV serolojisi gibi testlerin uygulanabileceğini belirten Prof. Dr. Yazar, "Bu testler özellikle uzun süren ateş, halsizlik ve lenf bezi büyümelerinde tanının netleşmesini sağlar" açıklamasında bulundu.
"Tedavide istirahat ve destekleyici bakım şart"
Prof. Dr. Yazar, EBV’ye karşı özel bir ilaç veya aşının olmadığını vurgulayarak, tedavinin tamamen destekleyici olduğunu belirterek şunları söyledi: "Bol sıvı tüketimi, yeterli dinlenme ve ateş kontrolü hastalığın rahat atlatılmasını sağlar. Gerektiğinde ağrı kesici veya ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Ancak antibiyotikler gereksizdir ve bazı durumlarda yan etkilere neden olabilir."
"Beslenme bağışıklığı güçlendirir"
Hastalığın seyrinde bağışıklık sistemini desteklemenin önemine değinen Prof. Dr. Yazar, "Protein açısından zengin beslenme (yumurta, yoğurt, et, balık), bol C vitamini alımı (portakal, kivi, yeşil sebzeler) ve şekerli gıdalardan uzak durmak gerekir. Çocuk zorlanmadan, küçük ve sık öğünlerle beslenmelidir" dedi.
"Komplikasyonlara karşı dikkatli olunmalı"
Çoğu çocuğun hastalığı sorunsuz atlattığını belirten Prof. Dr. Yazar, nadir de olsa dalak büyümesi veya karaciğer iltihabı gibi komplikasyonlar gelişebileceğini söyledi. Prof. Dr. Yazar, "Özellikle karın ağrısı, dolgunluk hissi veya uzun süren halsizlik fark edilirse mutlaka doktor kontrolü gerekir. Dalak büyümesi olan çocukların egzersizden kaçınması gerekir, aksi halde dalak yırtılması gibi ciddi durumlar yaşanabilir" ifadelerini kullandı.
"Korunmanın tek yolu hijyen"
EBV’ye karşı koruyucu bir aşı bulunmadığını hatırlatan Prof. Dr. Ahmet Sami Yazar, "Çocukları bu hastalıktan korumanın en etkili yolu hijyen kurallarına dikkat etmektir. Bardak, çatal-kaşık, diş fırçası gibi kişisel eşyaların paylaşılmaması, ellerin sık sık yıkanması ve hasta kişilerle yakın temastan kaçınılması önemlidir" dedi.