” Verem Hastalığı dünya ölçüsünde önemini korumaktadır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2008 yılında 9,4 milyon yeni verem hastası ortaya çıktığı tahmin edilmektedir.
Bu tahminlere göre 2008 yılında 1,8 milyon kişi de verem hastalığına bağlı olarak ölmüştür. Dünya ölçüsünde teşhis edilen hastaların hedef olarak konan % 85'den fazlasının tedavi edilmekte olması bir başarıdır ama tahmin edilen hastaların hala % 40'ına tanı konulamaması büyük bir sorun olarak ortadadır.
Öte yandan dünyada uzun yıllardır uygulanan verem mücadelesinin yetersizliğinin bir göstergesi olarak ciddi bir Dirençli Verem Hastalığı sorunu ortaya çıkmıştır, pahalı ve tedavi başarısı düşük bir tüberküloz şekli olarak yayılmaya devam etmekte ve dünya ölçüsünde halk sağlığını tehdit etmektedir.
Ülkemizde verem savaşı genel olarak başarılıdır. 2006 yılından bu yana yurt çapında tüm birinci basamak sağlık kuruluşlarının işbirliği ile genişletilen Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT) uygulamaları, hastaların bakteriyolojik tanı ve takibine verilen önemin giderek artması bunun göstergeleridir. Ülkemizde verem savaşı dispanserlerinde 2007 yılında, bir önceki yıla göre % 4 bir azalma ile 19.694 tüberküloz hastası saptanmıştır. Bu, 100.000 nüfusta 27,9'luk bir olgu hızı demektir. Dünyada bu rakam ortalama 100.000 de 139 dur. Dünya Sağlık Örgütü tahminlerine göre Türkiye'de olgu bulmada % 76, tedavi başarısında % 91 düzeyi, başarılı bir düzeydir. Bu başarı esas olarak verem savaşı dispanserleri çalışanlarının hala gönüllü ve fedakarca yürüttükleri çalışmaların ürünüdür. Veremin etkeni ''Mycobacterium tuberculosis'' basilidir
VEREMİN BULAŞMASI
· Verem basilinin kaynağı, tedavi görmemiş aktif akciğer ve gırtlak (larinks) veremi olan hastalardır.
· Basil hava yolu ile bulaşır.
· Hasta insanlardan öksürme ve hapşırma ile ortama yayılan mikrobun solunum yolu ile alınması sonucu bulaşır. Tedavi edilmeyen her hasta yýlda 10-15 kiþiye hastalýðý bulaþtýrýr
· En çok hastanın aile bireylerine ve yakın çalışma arkadaşlarına bulaşma olur.
· Tedavi ile basil sayısı çok kısa sürede azalır. Ortalama 2-3 haftada bulaştırıcılık büyük oranda yok olur.
· Verem enfeksiyonu, basilin vücuda girmesinden sonra 8-10 haftada tüberkülin cilt testinin (TCD) pozitifleşmesi ile kendini gösterir.
· Bu, bir hastalık durumu değildir. Vücutta verem basilinin sessiz durduğu ve adeta hapsedildiği bir durumdur.
· Hastalığın gelişmesine yol açan vücut direncini düşüren hastalıklar ve etkenler vardır. AIDS hastalığı bu bakımdan vücut direncini en çok kıran hastalıktır. Bunun dışında şeker hastalığı, böbrek hastalığı, bazı kanserler, ilaç ve alkol bağımlılığı, sigara, madenci hastalığı ve diğer bazı ciddi kronik hastalıklar da vücut direncini düşürür. Bebeklerde ve yaşlılarda da vücut direnci düştüğünden hastalanma fazla olur.
· Verem hastalığı, en çok akciğerleri tutar. Hastalığın tuttuğu diğer organlar, akciğer zarları, lenf bezleri, kemikler, böbrekler, beyin zarlarıdır. Vücudun bütün organlarında hastalık yapabilir.
VEREM HASTALIÐININ BELÝRTÝLERÝ
· Genel yakınmalar: Halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, çocuklarda kilo alamama, gece terlemesi.
· Akciğer yakınmaları: Öksürük, balgam, öksürükle kan tükürme, göğüs-sırt-yan ağrısı, nefes darlığıdır.
· Gırtlak veremi ses kısıklığı yapabilir.
· Diğer organları tutan verem hastalığında ilgili organa ait semptomlar olabilir.
Ýki- üç haftadan uzun süren öksürükte veremden þüphelenmek gerekir
· Tanı konulan verem hastaları gizlilik kuralları içinde dispanserde kaydedilir.
VEREMÝN TEDAVÝSÝ
· Veremin teşhis ve tedavisi ücretsizdir.
· Veremin tedavisi standarttır. Bu standart tedavi, hastanede ya da dispanserde aynı şekilde düzenlenir.
· Tedavide kullanılan bütün ilaçlar verem savaşı dispanserlerinden ücretsiz verilir.
· Tedavide verilen ilaçların düzenli içilmesi çok önem taşır. Çünkü hastaların bir kısmı tedaviyi terk etmekte ve toplumda basil saçmayı sürdürmektedirler.
· Hastanın ilaçlarını içtiğinden emin olmak için her doz ilacı bir sağlık personelinin gözetiminde içirtmek en uygun yoldur. Buna doğrudan gözetimli tedavi (DGT) denilir.
· Tedavinin VSD ya da hastanede başlanması gerekir. Aylık takiplerinin de VSD'de yapılması uygundur. Tedaviyi sonlandırana kadar özenle sürdürmek gerekir.
KORUYUCU TEDAVÝ
· Verem hastasının aile bireyleri ve diğer temaslıları VSD'de ücretsiz muayene edilir.
· Temaslı muayenesi ile hasta olanlar belirlenir ve tedavi edilir.
· Hasta olmayan fakat verem olma riski taşıyan kişilere koruyucu tedavi verilir.
· Koruyucu ilaç tedavisi 6 ay süreyle verilir. Bu tedavinin hastalanmayı %90'a varan oranda önlediği bilinmektedir.
BCG (BACÝLLE CALMETTE GUERÝN) VEREM AÞISI
· BCG aşısı özellikle çocuklarda kanla yayılan ve öldüren verem hastalıklarını önlemede çok etkilidir.
· Ülkemizde BCG aşısı doğumdan sonra 2. ayını bitiren bebeklere Verem Savaş Dispanserleri, Sağlık Ocakları ve Aile Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz olarak yapılmaktadır.
· Aşı zamanı geçirilirse, 6 yaşa kadar yapılabilir, ancak bu durumda önce tüberkülin testi (PPD) yapılması gerekir.
Dr. Murat Parim
Bu tahminlere göre 2008 yılında 1,8 milyon kişi de verem hastalığına bağlı olarak ölmüştür. Dünya ölçüsünde teşhis edilen hastaların hedef olarak konan % 85'den fazlasının tedavi edilmekte olması bir başarıdır ama tahmin edilen hastaların hala % 40'ına tanı konulamaması büyük bir sorun olarak ortadadır.
Öte yandan dünyada uzun yıllardır uygulanan verem mücadelesinin yetersizliğinin bir göstergesi olarak ciddi bir Dirençli Verem Hastalığı sorunu ortaya çıkmıştır, pahalı ve tedavi başarısı düşük bir tüberküloz şekli olarak yayılmaya devam etmekte ve dünya ölçüsünde halk sağlığını tehdit etmektedir.
Ülkemizde verem savaşı genel olarak başarılıdır. 2006 yılından bu yana yurt çapında tüm birinci basamak sağlık kuruluşlarının işbirliği ile genişletilen Doğrudan Gözetimli Tedavi (DGT) uygulamaları, hastaların bakteriyolojik tanı ve takibine verilen önemin giderek artması bunun göstergeleridir. Ülkemizde verem savaşı dispanserlerinde 2007 yılında, bir önceki yıla göre % 4 bir azalma ile 19.694 tüberküloz hastası saptanmıştır. Bu, 100.000 nüfusta 27,9'luk bir olgu hızı demektir. Dünyada bu rakam ortalama 100.000 de 139 dur. Dünya Sağlık Örgütü tahminlerine göre Türkiye'de olgu bulmada % 76, tedavi başarısında % 91 düzeyi, başarılı bir düzeydir. Bu başarı esas olarak verem savaşı dispanserleri çalışanlarının hala gönüllü ve fedakarca yürüttükleri çalışmaların ürünüdür. Veremin etkeni ''Mycobacterium tuberculosis'' basilidir
VEREMİN BULAŞMASI
· Verem basilinin kaynağı, tedavi görmemiş aktif akciğer ve gırtlak (larinks) veremi olan hastalardır.
· Basil hava yolu ile bulaşır.
· Hasta insanlardan öksürme ve hapşırma ile ortama yayılan mikrobun solunum yolu ile alınması sonucu bulaşır. Tedavi edilmeyen her hasta yýlda 10-15 kiþiye hastalýðý bulaþtýrýr
· En çok hastanın aile bireylerine ve yakın çalışma arkadaşlarına bulaşma olur.
· Tedavi ile basil sayısı çok kısa sürede azalır. Ortalama 2-3 haftada bulaştırıcılık büyük oranda yok olur.
· Verem enfeksiyonu, basilin vücuda girmesinden sonra 8-10 haftada tüberkülin cilt testinin (TCD) pozitifleşmesi ile kendini gösterir.
· Bu, bir hastalık durumu değildir. Vücutta verem basilinin sessiz durduğu ve adeta hapsedildiği bir durumdur.
· Hastalığın gelişmesine yol açan vücut direncini düşüren hastalıklar ve etkenler vardır. AIDS hastalığı bu bakımdan vücut direncini en çok kıran hastalıktır. Bunun dışında şeker hastalığı, böbrek hastalığı, bazı kanserler, ilaç ve alkol bağımlılığı, sigara, madenci hastalığı ve diğer bazı ciddi kronik hastalıklar da vücut direncini düşürür. Bebeklerde ve yaşlılarda da vücut direnci düştüğünden hastalanma fazla olur.
· Verem hastalığı, en çok akciğerleri tutar. Hastalığın tuttuğu diğer organlar, akciğer zarları, lenf bezleri, kemikler, böbrekler, beyin zarlarıdır. Vücudun bütün organlarında hastalık yapabilir.
VEREM HASTALIÐININ BELÝRTÝLERÝ
· Genel yakınmalar: Halsizlik, iştahsızlık, kilo kaybı, çocuklarda kilo alamama, gece terlemesi.
· Akciğer yakınmaları: Öksürük, balgam, öksürükle kan tükürme, göğüs-sırt-yan ağrısı, nefes darlığıdır.
· Gırtlak veremi ses kısıklığı yapabilir.
· Diğer organları tutan verem hastalığında ilgili organa ait semptomlar olabilir.
Ýki- üç haftadan uzun süren öksürükte veremden þüphelenmek gerekir
· Tanı konulan verem hastaları gizlilik kuralları içinde dispanserde kaydedilir.
VEREMÝN TEDAVÝSÝ
· Veremin teşhis ve tedavisi ücretsizdir.
· Veremin tedavisi standarttır. Bu standart tedavi, hastanede ya da dispanserde aynı şekilde düzenlenir.
· Tedavide kullanılan bütün ilaçlar verem savaşı dispanserlerinden ücretsiz verilir.
· Tedavide verilen ilaçların düzenli içilmesi çok önem taşır. Çünkü hastaların bir kısmı tedaviyi terk etmekte ve toplumda basil saçmayı sürdürmektedirler.
· Hastanın ilaçlarını içtiğinden emin olmak için her doz ilacı bir sağlık personelinin gözetiminde içirtmek en uygun yoldur. Buna doğrudan gözetimli tedavi (DGT) denilir.
· Tedavinin VSD ya da hastanede başlanması gerekir. Aylık takiplerinin de VSD'de yapılması uygundur. Tedaviyi sonlandırana kadar özenle sürdürmek gerekir.
KORUYUCU TEDAVÝ
· Verem hastasının aile bireyleri ve diğer temaslıları VSD'de ücretsiz muayene edilir.
· Temaslı muayenesi ile hasta olanlar belirlenir ve tedavi edilir.
· Hasta olmayan fakat verem olma riski taşıyan kişilere koruyucu tedavi verilir.
· Koruyucu ilaç tedavisi 6 ay süreyle verilir. Bu tedavinin hastalanmayı %90'a varan oranda önlediği bilinmektedir.
BCG (BACÝLLE CALMETTE GUERÝN) VEREM AÞISI
· BCG aşısı özellikle çocuklarda kanla yayılan ve öldüren verem hastalıklarını önlemede çok etkilidir.
· Ülkemizde BCG aşısı doğumdan sonra 2. ayını bitiren bebeklere Verem Savaş Dispanserleri, Sağlık Ocakları ve Aile Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz olarak yapılmaktadır.
· Aşı zamanı geçirilirse, 6 yaşa kadar yapılabilir, ancak bu durumda önce tüberkülin testi (PPD) yapılması gerekir.
Dr. Murat Parim
