Bahtı Kara Süreyya

  Ata Ocağı Kurucusu Sefer Karakoyunlu, Kaynak: Suna Altan (ORCID: 0000-0002-7388-3014), Ankara Üniversitesi ni kaynak göstererek Süreyya çeşmesi ve öz geçmişi hakkında şu bilgilere yer verdi;

(Süreyya Çeşmesi, Aralık, Iğdır)

(Prenses Süreyya Bahtiyari)

Ata Ocağı Kurucusu Sefer Karakoyunlu’nun derlediği Süreyya çeşmesinin tarihçesi: 1956 yılında İran Şahı Muhammed Rıza Pehlevi’nin Türkiye ziyareti, kamuoyunda büyük yankı uyandırmıştı. Güzelliği ile dillere destan eşi Prenses Süreyya ile birlikte Türkiye'ye gelen Rıza Pehlevi'nin eşi, Türk basınında "Zümrüt gözlü Süreyya" olarak anılıyordu. O dönemde Iğdır'da yeni doğan kız çocuklarına Süreyya adı verilirken, pazar yerlerinde en çok satılan tepsiler Prenses Süreyya’nın resimleriyle süsleniyordu.

Rıza Şah'ın Türkiye ziyareti sırasında, Mustafa Kemal Paşa’nın iyi ilişkiler neticesinde İran’dan aldığı (16 km'lik toprak) Dilucu bölgesindeki su kaynağını gören Prenses Süreyya, bu sudan içmiş ve Rıza Pehlevi’den buraya bir çeşme yaptırmasını istemiştir. Bunun üzerine Rıza Şah, güzel eşinin adını ölümsüzleştirmek için bu kaynak üzerine bir çeşme yaptırmış ve Süreyya Çeşmesi adını vererek Türkiye’ye hediye etmiştir.

Ağrı Dağı'nın zirvesinden çıkıp Cehennem Vadisi'ni geçerek Türkiye-İran sınırını belirleyen bu kaynak suyu hakkında birçok hikaye anlatılmaktadır. Yöre halkı tarafından efsunlu olarak kabul edilen bu sudan içenin veya içine girip yıkananın sonsuz gençlik ve güzellik kazandığına inanılır. Bu kutsal suyun hastalıkları iyileştirdiği ve Türk Bengisu olarak da bilindiği söylenmektedir.

Iğdır’da anlatılanlara göre, Prenses Süreyya'nın güzelliğini bu sudan aldığı, kimilerine göre ise Şah'ın ailesine erkek çocuk doğuramadığı için saray çevresinde istenmeyen bir kadın olarak ilan edilen güzel Prenses Süreyya'nın anne olabilmek ümidiyle bu suda yıkandığı rivayet edilmektedir.

Rıza Şah’ın 1934 Iğdır Gezisi

Mustafa Kemal Paşa, dış politikasının temelini tüm devletlerle iyi ilişkiler üzerine kurmuştur. İran ile olan ilişkilerde ise diğer devletlere göre daha hassas davranmıştır. İran Şahı Rıza Pehlevi, Türkiye’nin dostane ve samimi tavrına aynı hassasiyette karşılık vermiştir. İki ülke arasında yaşanan yakın ve dostane ilişkiler, Rıza Şah’ın Türkiye ziyareti ile perçinlenmiştir. Mustafa Kemal Paşa, Şah’ın ziyareti için özel olarak hazırlanmıştır. Şah’ın bu ziyareti Türk ve İran kamuoyunda büyük ses getirmiştir. Türk basını, yaşanan bu tarihi ziyaretin her anını takip etmiş ve Türk halkı ile paylaşmıştır. Cumhuriyet gazetesi bu ziyareti yakından takip eden gazeteler arasında yer almıştır. 10 Haziran ile 6 Temmuz tarihleri arasında gerçekleşmiş olan gezi boyunca Şah’ın yapmış olduğu tüm şehir ziyaretleri, konuşmaları ve halkın Şah’a karşı göstermiş olduğu davranışlar haberlerde yerini almıştır.

Allahverdi Şıktaş