Başkonsolos Cenk Ünal ile Röportaj

Özel Röportaj:Serdar ÜNSAL  Türkiye Nahçıvan Başkonsolos’u Cenk Ünal "Türkiye’nin Nahçıvan’la sınırı, Türk dünyasıyla sınırıdır. Nahçıvan’ın kaderi bizim kaderimiz, başarısı bizim başarımız, güvenliği bizim güvenliğimizdir." dedi.SORU:  KENDİNİZİ TANITIRMISINIZ?    Türkiye Nahçıvan Başkonsolosu Cenk Ünal; “1972 yılında Ankara’da doğdum. Hacettepe Üniversitesi’nin Ekonomi bölümünden mezun oldum. Dış Politika Enstitüsü’nde ABD-Rusya ilişkileri konusunda yüksek lisans yaptım. Askerliğimi Genelkurmay Başkanlığı’nın Uluslararası Strateji bölümünde tamamladım.    Dışişleri Bakanlığı’na 1997 yılında girdim. Bakanlığımızın merkez teşkilatında Uluslararası Güvenlik ile Balkanlar ve Orta Avrupa Dairelerinde görev yaptım. 2000-2009 yılları arasında Sırbistan, İsrail ve Macaristan’daki Türk Büyükelçiliklerinde çeşitli düzeylerde görevlerde bulundum. 2009-2011 yılları arasında Türkiye’nin İslamabad Büyükelçiliği’nde Müsteşar unvanıyla yaptığım hizmetin ardından 2011 yılının Kasım ayında Başkonsolos olarak Nahçıvan’daki görevime başladım. Bu çerçevede, yaklaşık 1.5 yıldır kardeş toprağı olarak tanımladığım Nahçıvan’da bulunmaktayım.SORU: GÜNDEN GÜNE GELİŞEN BÜYÜYEN NAHÇİVAN’I NASIL BULDUNUZ?    Göreve başlamadan önce Nahçıvan’la ilgili araştırma yapmıştım. Burada yaşamaya başladıktan sonra Nahçıvan’daki hızlı gelişmeyi bizzat görme şansım oldu. Gözlemlerim yaptığım araştırmanın sonuçlarından çok daha olumlu. Nahçıvan şehrinin güzelliğinin ortaya çıkması için yoğun bir çalışma var. Binalar yenileniyor, yollar yapılıyor, altyapı iyileştiriliyor. Gelişme Özerk Cumhuriyetin her yanında hissediliyor. Nahçıvan içinde yolculuk yaparken büyük kentlerden küçük köylere kadar her yerde yepyeni okul binaları, parklar, yaşam alanları görüyorsunuz. En ücra köylere kadar doğal gaz hattı çekilmiş. Nahçıvan hızla kendi güvenlik ihtiyaçlarını karşılayacak bir seviye geliyor. Nahçıvan’ın üretim kapasitesinde de büyük gelişme var. Özerk Cumhuriyet artık vatandaşlarının ihtiyaç duyduğu malların bir bölümünü kendisi de üretebiliyor.    Halkta Türkiye’ye karşı büyük bir sevgi ve muhabbet gözlemliyorum. Bu nedenle yaptığım tüm temaslarda “Yabancı  bir ülkenin temsilcisiyim ama yabancı ülkede değilim”  diyorum. Aynı dili konuştuğumuz, aynı dünya algılamasına ve manevi değerlere sahip olduğumuz insanlarla bir arada yaşamaktan memnuniyet duyuyorum. SORU: TÜRKİYE NAHÇİVAN İLİŞKİLERİNİN SON DURUMU NEDİR?    Türkiye ile Azerbaycan ve onun ayrılmaz hissesi olan Nahçıvan ulusal planda iki yakın dost, uluslararası platformda ayrılmaz birer müttefik ve çıkarları, stratejik amaçları örtüşen iki bağımsız devlettir. Türkiye’nin Nahçıvan’la sınırı, Türk dünyasıyla sınırıdır. Nahçıvan’ın kaderi bizim kaderimiz, başarısı bizim başarımız, güvenliği bizim güvenliğimizdir. 1921 Moskova ve Kars Anlaşmaları ile Türkiye’ye verilen Nahçıvan’ın garantörlüğü statüsü bugün de aynı şekilde geçerliliğini korumaktadır.    Türkiye-Nahçıvan ilişkileri kardeşlik hislerinin ruhuna uygun şekilde, günden güne ilerliyor. Aramızda hiçbir sorun olmadığı gibi geldiğimiz noktada ilişkileri her alanda mükemmel olarak tanımlamak mümkün.    Sayın Dışişleri Bakanımız Türkiye-Azerbaycan-İran Dışişleri Bakanları Üçlü Toplantısı vesilesiyle geçtiğimiz yılın Mart ayında geldiği Nahçıvan’ı Kafkaslar’ın nazar boncuğu olarak tanımladı ve gördüğü ilerlemeden büyük memnuniyet duyduğunu bizzat dile getirdi.    Nahçıvan’la ülkemizin sınır kentleri ve elbette Iğdır arasındaki ticaret her iki tarafa da büyük yarar sağlıyor. Nahçıvan’da çeşitli ölçeklerde faaliyet gösteren Türk işadamları var. Nahçıvanlı işadamları da Türkiye’nin değişik kentlerindeki işadamlarımızla ticari ilişkiler kuruyorlar.     Eğitim alanındaki ilişkilerimiz de günden güne gelişiyor. Nahçıvan Devlet Üniversitesinde (NDÜ) 200’ü aşkın Türk öğrenci eğitim görüyor. Oluşturulan Kafkas Üniversiteler Birliği süreci sayesinde NDÜ ile Türk üniversiteleri arasında yararlı bir işbirliği sürdürülüyor.    Elbette daha yapılabilecek çok iş var. Bu çerçevede özellikle Dilucu Kara Hudut Kapısı’nın Türkiye’nin Azerbaycan’a karşı duyduğu kardeşlik ve dostluk hislerini yansıtan bir seviyeye getirilmesi büyük önem taşımaktadır. Sınırın Nahçıvan tarafı ve şehir merkezine kadar uzanan yol Nahçıvanlı kardeşlerimiz tarafından güzel şekilde yapılmış, hizmet veriyor. Sınır kapımızın koşullarının iyileştirilmesiyle ikili ilişkilerin daha da gelişeceğine yürekten inanıyorum. Bu alanda yetkililerimiz ciddi çalışmalar yürütüyorlar. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Müsteşarımız kısa zaman önce Nahçıvan’ı ziyaret ederek sınır kapısında incelemelerde bulundu. Yakın zamanda güzel haberler alacağımızı düşünüyorum.    Bakü-Tiflis-Kars demiryolu projesinin Nahçıvan’a uzatılması da stratejik sonuçları bakımından son derece önemli bir proje. Bu sayede Nahçıvan’ın izole edilmişliği büyük ölçüde aşılacak ve ticaretten turizme her alanda büyük ilerlemeler kaydedilecek.    Görev yaptığım dönemde Nahçıvan’dan Gence bağlantılı İstanbul uçuşlarının THY’nca başlatılmış olması da temasların daha da ilerletilmesine vesile oluyor. Iğdır Havaalanının hizmete açılması da elbette aynı amaca hizmet etmektedir.    Bildiğiniz gibi, Başkonsolosluğumuzun Konut ve lojmanları yenilendi. Nahçıvan ziyaretiniz sırasında sizi bu yeni binamızda ağırlamıştık. Yeni Başkonsolosluk binamızın yapımı Nahçıvan şehrinin en merkezi yerinde devam ediyor. Beklenmedik bir sorun yaşanmadığı takdirde bu yılın son çeyreğinde yeni binamızda hizmet vermeye başlayacağız. Yeni binalarımız, ülkemizin Nahçıvan’a verdiği önemi ve kardeşliğin ezeli olduğunu gösterecek şekilde, hiçbir maliyetten kaçınılmadan inşa edilen çok görkemli yapılar.SORU:   TÜRK İŞ ADAMLARININ NAHÇİVAN’DA YATIRIMLARI VAR. BU YATIRIMLAR YETERLİ Mİ? TÜRK İŞ ADAMLARININ SIKINTILARI  VAR MI?    Yatırımın yeterli olup olmadığını söyleyebilmek için iki ülke arasındaki ilişkilere bakmak lazım. İlişkileri mutedil seviyede devam eden iki ülke arasında ticaret ve yatırımın büyük sıçramalar göstermesi beklenmez, düzenli bir artış sağlanması esastır. Azerbaycan ve Nahçıvan ise bizim kardeş ülkemiz. Bu nedenle ben hiçbir zaman yapılan yatırımı yeterli görmem. Yatırımların artırılması elbette hem Türkiye’ye hem Nahçıvan’a yarar sağlayacaktır.    Nahçıvan’a yatırım ve ticaret yapmak üzere gelen ve niyeti ciddi olan işadamlarımız önemli bir sorunla karşılaşmıyorlar. Zaman zaman uygulama ve mevzuat farklılıklarından kaynaklanabilen bazı hususlar karşılıklı anlayış çerçevesinde çözüme kavuşturuluyor. Öte yandan, yaşanabilecek ticari anlaşmazlıkları çözüme kavuşturmak için Nahçıvan’da tarafsız mahkemeler mevcut. Dolayısıyla, işadamlarımıza Nahçıvan’daki iş ve yatırım olanaklarını kapsamlı şekilde incelemelerini tavsiye ediyorum. Nahçıvan’la yatırım-ticaret ilişkisi kurmayı düşünen işadamlarımıza Başkonsolosluğumuzun kapıları her zaman açık. Gelen işadamlarımızın bizleri de ziyaret etmelerini bekliyoruz.SORU:BURDA OKUYAN ÖĞRENCİLERİMİZ VAR SAYILARI YETERLİ Mİ? BARINMA GİBİ SORUNLARI SIKINTILARI OLUYOR MU? NAHÇİVAN ÜNİVERİSTESİNİ BİTİREN ÖĞRENCİLER TÜRKİYE DE DENKLİK SORUNU YAŞIYOR MU?    Belirttiğim üzere, Nahçıvan’la eğitim alanındaki ilişkilerimiz gelişiyor. NDÜ’ndeki gelişmeye paralel olarak önümüzdeki yıllarda burada eğitim gören öğrencilerimizin sayısının artacağını tahmin ediyorum. Halihazırda öğrenci sayımız 200’ün üzerinde. Bu önemli bir sayı.    NDÜ’nin çok sayıda öğrenciye barınma imkânı sunan güzel, geniş bir yurdu var. Yurdun koşullarını birkaç kez yerinde inceledim ve beğendim.    Kapasite aşımı nedeniyle yurtta kalamayan ya da kalmayı tercih etmeyen öğrencilerimizin birlikte ev tutma yoluna gittiklerini görüyoruz. Bu elbette yurtta kalmaya göre biraz daha maliyetli bir yöntem ama tercih edilmesi durumunda ev bulunması  gibi hususlarda ciddi bir sorunla karşılaşılmıyor. Biz de ev arkadaşı arayan öğrencilerimizin birbirleriyle irtibatlandırılması noktasında yardımcı oluyoruz.    Nahçıvan Devlet Üniversitesi’nin (NDÜ) Mimarlık ve Rus Dili ve Öğretmenlik Bölümleri 2012 yılı Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sistemi Yükseköğretim Programları ve Kontenjanları (ÖSYS) Kılavuzu’nda yer almış, her iki bölüm için 5-5 olmak üzere toplamda 10 kontenjan ayrılmıştır. Kılavuzda yer alan Mimarlık ve Rus Dili ve Öğretmenlik Bölümleri’nden mezun olan Türk öğrencilerin diplomalarının denklikleri, ibraz edilen diplomaların asıl ve gerçeğe uygun oldukları anlaşıldıktan sonra, YÖK tarafından tanınmaktadır.    NDÜ’nün diğer bölümlerden mezun olan Türk öğrencilerin diplomalarının denklikleri ise YÖK tarafından yapılacak inceleme, sınav, eksik derslerin tamamlanması gibi işlemler sonrasında verilmektedir.SORU: TİCARİ İLİŞKİLERDEN BAHSEDER MİSİNİZ? NAHÇİVANLI KARDEŞLERİMİZ TÜRKİYEDEN HERŞEYİ ALIP GÖTÜRÜYOR FAKAT NAHÇİVANDAN TÜRKİYEY SATILAN MAL YOK BUNUN SEBEBİ NE OLABİLİR, TİCARETİ NASIL GELİŞİR.    Nahçıvan’la Türkiye arasındaki ticaretin önemli bir bölümü resmi istatistiklere yansımıyor. Bavul ticareti olarak tanımladığımız ekonomik ilişki de sözkonusu. Nahçıvanlı kardeşlerimizin ülkemizden, Nahçıvan’ı ziyaret eden vatandaşlarımızın buradan satın aldıkları ve beraberlerinde götürdükleri ürünler resmi istatistiklere yansımıyor.    Nahçıvan’dan Türkiye’ye ithal edilen mallar var ancak Nahçıvan’dan ithalatımızın arzu edilen seviyede olmadığına katılıyorum. Nahçıvan menşeli malların ülkemize girişinİki ülke mal ticaretinde vergi uyguluyorlar ve bu durumda ekonomi biliminde karşılaştırmalı üstünlük olarak ifade edilen durum ürün bazında çoğunlukla ülkemizin lehine oluyor. Ülkemizin mevzuatı ülkelere farklı gümrük uygulamasına izin vermiyor.    Nahçıvan’daki refah artışına paralel olarak aramızdaki ticaretin kompozisyonu değişiyor, önümüzdeki dönemde değişmeye devam edecek. Eskiden çoğunlukla temel ihtiyaç mallarının ticareti sözkonusuyken artık ticaretin mal bazında çeşitlendiğini görüyoruz.    Nahçıvan’ın daha da kalkınması için ödemeler dengesinde ithalat-ihracat arasında bir denge sağlanması önemli. Üreticiler ülkemizde ve diğer ülkelerde düzenlenen fuarlara katılarak ürünlerini tanıtıyorlar. Nahçıvanlı yetkililer ülkemizde düzenlenen ekonomik içerikli toplantılara iştirak ediyorlar. Bazı işadamlarımız Nahçıvan’daki ticaret ve yatırım olanaklarını yerinde görmek üzere Nahçıvan’ı ziyaret ediyorlar. Dolayısıyla ticarette yukarı yönlü bir ivme sözkonusu. Atılan bu adımların olumlu sonuçlarının orta ve uzun dönemde alınacağına inanıyorum.SORU.  NAHÇİVAN’LA TÜRKİYE IĞDIR ARASINDA KÜLTÜREL TİCARİ İLİŞKİLER NASIL GELİŞİR BUNUN İÇİN NELER YAPILMALI    Kültürel ilişkilerin geliştirilmesine büyük  önem veriyor, aynı dili konuşan, aynı inanç ve değerlere sahip iki halkın birbirlerini daha yakından tanımalarını arzu ediyorum. Bence sosyal-kültürel ilişkiler ikili ilişkilerin en sağlam olması gereken dayanağıdır.    Bunu tek taraflı bir süreç olarak görmemeli, Nahçıvan’la birlikte neler yapabiliriz sorusunu sormalıyız. Bu çerçevede Türkiye’nin Nahçıvan’da tanıtılması kadar Nahçıvan’ın da ülkemizde tanınması ve bilinmesi üzerine yoğunlaşmalıyız. Azerbaycan’ın tamamında olduğu gibi Nahçıvan’da da büyük bir kültür-sanat potansiyeli var.    Nahçıvan’ın başarılı ressamlarının eserlerinin ülkemizde sergilenmesi, Hüseyin Cavid gibi Nahçıvanlı meşhur edebiyatçıların eserlerinin tanıtımının yapılması, tiyatro ve müzik gruplarının ülkemizde gösteriler yapmaları ilk etapta aklıma gelen birkaç etkinlik. Aynı şekilde çağdaş Türk kültürünü tanıtacak etkinliklerin Nahçıvan’da düzenlenmesine de önem vermeliyiz. Bu anlayışla, geçtiğimiz yıllarda Nahçıvan’da konser programları düzenlendi, resim sergileri açıldı. 2013 yılı için de kültür-sanat etkinlikleri planlamamız var.Bunlara ek olarak, halklar arasındaki ilişkilerin de artırılması gerekiyor. Özellikle genç kuşakların birbirlerini daha yakından tanımları için karşılıklı  okul gezileri düzenlenmesi, piknikler tertiplenmesi, spor müsabakaları  yapılması gibi etkinlikler kardeşliği daha da güçlendirici rol oynayacaktır. SORU:  TÜRK VATANDAŞLARI NAHÇİVAN VE AZERBAYCAN'A VİZE İLE GİDİP GELİYOR. DEFALARCA GÖRÜŞÜLMESİNE RAĞMEN VİZE NEDEN KALDIRILMIYOR. BU KONUDA NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ.    Vize konusu tahmin edebileceğiniz gibi vatandaşlarımız tarafından bana sıklıkla soruluyor. Bu konuda öncelikle bir yanlış anlaşılmayı düzeltmemiz gerekiyor. Nahçıvan’ın Türk vatandaşlarına uyguladığı ayrı bir vize rejimi yok. Nahçıvan Azerbaycan’ın uyguladığı vize rejiminin aynısını uyguluyor. Dolayısıyla konu iki ülkenin yetkilileri tarafından Nahçıvan özelinde değil, Azerbaycan-Türkiye ilişkileri perspektifinde ele alınıyor.    Türk vatandaşlarına vize uygulanması konusu en üst düzeyde görüşülüyor. Önümüzdeki dönemde iki ülkenin mutabık kalacakları bir çözüme ulaşılmasını arzu ediyorum. Elbette, kardeş iki devletin vatandaşlarının birbirlerinin ülkelerine hiçbir sınırlama olmaksızın gidip gelmelerini istiyorum. Ancak bu konuda ülkelerimizi tatmin edecek bir yol bulunması  gerekiyor. Esasen Nahçıvan’a girişlerde vize uygulaması olmakla birlikte, pratikte sınır kapısında vize almakta önemli bir güçlükle karşılaşılmıyor.EN SON OLARAK SÖYLEMEK İSTEDİĞİNİZ BİRŞEY VAR MI?NAHÇİVAN VE IĞDIR HALKINA MESAJINIZ NE OLUR.    Öncelikle bana bu imkânı verdiğiniz için teşekkür ederim. Yayınlarınızı hem basılı olarak hem internet ortamında takip ediyorum. Başarılı yayınlarınızın devamını diliyorum.    Bu röportaj vasıtasıyla vurgulamak istediğim husus Başkonsolosluğumuzun kapılarının Türk ve Azeri kardeşlerimiz için her zaman açık olduğudur. Her ne sebeple olursa olsun bizimle temas kurmalarından büyük mutluluk duyarız.