Ruslar, sıcak denizlere inme politikası gereği, meşhur 1877-78 Osmanlı
Rus Savaşı yani 93 Harbini başlattılar. Osmanlı Devleti bütün gücünü
kullanarak, bu saldırılara karşı koymaya çalışıyordu. Osmanlı
Devleti’nin bu harpte büyük oranda toprak ve nüfuz kaybetmesi sonucu
1878 tarihinde çok ağır şartları taşıyan “Ayestefanos Barışı” imzalandı.
Bu anlaşmanın 19. maddesine göre; Osmanlı Devleti harp tazminatının bir kısmına karşılık olarak, Ardahan, Kars, Batum ve Beyazıt vilayetleri ile Dobruca’yı Ruslara terk etmeyi kabul etti. Dolayısı ile bu tarihten sonra Iğdır ve havalisi Rus idaresine girmiş oldu.
Ermeniler zaman içinde başta Rusya ve İngiltere olmak üzere bölgede çıkarları olan devletlerin oyuncağı durumuna gelmiştir. Birçok yıkıcı ve bölücü faaliyetin adeta odağı haline gelmiş olan Ermenilerin gayesi, Doğu Anadolu da bir Ermeni Devleti kurmaktı. Bu gaye ye ulaşmak için her türlü faaliyeti ve eylemi meşru kabul ediyorlardı.
Ermeni çeteleri hiç vakit kaybetmeden, yerli halkı katlederek nüfus üstünlüğünü sağlamak için eylemlere başladılar. Kafkaslarda ve Doğu Anadolu’da yüz binleri bulan Türkün Ermeniler tarafından katledilme si bu bölgeleri büyük oranda etkilemiştir. Bu bölgede çok sayıda ki Türk, çoluk çocuk, genç ihtiyar demeden, Ermeniler tarafından öldürülmüştür.
Türk’ler müdafaa maksadıyla, 18 Kasım 1918 ‘de Gemerli kasabasında geniş katılımlı olarak yapılan toplantı sonunda Aras- Türk Hükümeti kurulduğu resmen ilan edildi. İlan edilen kuruluş beyannamesinde şöyle denilmektedir; “ 18 Kasım 1918’ de Revan Vilayeti’nde, Aras Vadisi’nde yaşayan bir milyon kişi, Osmanlı Ordusu gittikten sonra, tehlike altında kalmamak için Revan Muhacirleri, Nahcıvan, Şerur, Eçmiadzin ve Sürmeli Bölgeleri’nin temsilcileri, yukarıda belirtilen tarihte, Gemerli kasabası’nda toplantı yaparak, bir teşkilat oluşturmaya karar vermişlerdir. Kurulan Aras - Türk Hükümeti’nin merkezi Iğdır olarak kabul edildi. Bu hükümetin çeşitli yerlerde şubeleri açılacaktır. Kendi güvenliği için gerekirse silahlı mücadele yapacak olan bu teşkilat, kendisine dokunulmamak, hak ve hukuku çiğnenmemek kaydıyla saldırgan olmayacaktır.
Iğdır yöresinde 21 yerleşim Ermenilerin saldırılarına uğramıştır. Türklerden yakaladıklarını katletmişler, kadınları çıplak olarak Eçmiadzin’e götürmüşlerdir. Bu köylerden bazıları şunlardır; Kolibey, Kerim arkı, Canfeda, Kazançı, Küllük, Yaycı, Kiti Bayraktutan, Aliköse, Perçinis , Hamurkesen, Kulubey , Alikamerli, Kasımcan , Kuzugüden, Hakmehmet, Oba, Koçkıran, Şıraçı , Gökçeli , Bayatdoğanşalı, Kacerdoğanşalı, Bayat, Gecer, Zülfikar, Karakoyunlu ve adlarını sayamadığımız onlarca yerleşim yerinde büyük katliamlar yapılmıştır.
10 Şubat 1920’de Ermeni hükümeti, Ağrı Dağı’nda bulunan Kürt aşiretlerini, bölgedeki Türklere karşı kışkırtmak maksadıyla aşiret reislerine mektuplar gönderilerek ayrıca bir meclis kurarak barışmak için müzakereye girmelerini teklif edilmişti. Sınırın öte tarafında, Ağrı Dağı eteklerinde oturan celali aşireti reisi Ali Mirza, Ermenilerin bu teklifini kabul etmemiş ve gerçekten de bu Ermeni teklifi aşiretler üzerinde nefret uyandırmıştı.
Iğdır, Nahcivan Bölgeleri’nin Ermenilerden temizlenmesi bir an önce gerçekleşmeliydi.
15. kolordu komutanı Kazım Karabekir paşanın doğu cephesi komutanlığına atandığı, büyük millet meclisi bakanlar kurulu kararıyla tebliğ ve ilan olunur.
Böylece 15. kolordu komutanlığı, doğu cephesi komutanlığı unvanını alarak Topraklarımızı Ermeni çetelerinden temizlendi.
Bu anlaşmanın 19. maddesine göre; Osmanlı Devleti harp tazminatının bir kısmına karşılık olarak, Ardahan, Kars, Batum ve Beyazıt vilayetleri ile Dobruca’yı Ruslara terk etmeyi kabul etti. Dolayısı ile bu tarihten sonra Iğdır ve havalisi Rus idaresine girmiş oldu.
Ermeniler zaman içinde başta Rusya ve İngiltere olmak üzere bölgede çıkarları olan devletlerin oyuncağı durumuna gelmiştir. Birçok yıkıcı ve bölücü faaliyetin adeta odağı haline gelmiş olan Ermenilerin gayesi, Doğu Anadolu da bir Ermeni Devleti kurmaktı. Bu gaye ye ulaşmak için her türlü faaliyeti ve eylemi meşru kabul ediyorlardı.
Ermeni çeteleri hiç vakit kaybetmeden, yerli halkı katlederek nüfus üstünlüğünü sağlamak için eylemlere başladılar. Kafkaslarda ve Doğu Anadolu’da yüz binleri bulan Türkün Ermeniler tarafından katledilme si bu bölgeleri büyük oranda etkilemiştir. Bu bölgede çok sayıda ki Türk, çoluk çocuk, genç ihtiyar demeden, Ermeniler tarafından öldürülmüştür.
Türk’ler müdafaa maksadıyla, 18 Kasım 1918 ‘de Gemerli kasabasında geniş katılımlı olarak yapılan toplantı sonunda Aras- Türk Hükümeti kurulduğu resmen ilan edildi. İlan edilen kuruluş beyannamesinde şöyle denilmektedir; “ 18 Kasım 1918’ de Revan Vilayeti’nde, Aras Vadisi’nde yaşayan bir milyon kişi, Osmanlı Ordusu gittikten sonra, tehlike altında kalmamak için Revan Muhacirleri, Nahcıvan, Şerur, Eçmiadzin ve Sürmeli Bölgeleri’nin temsilcileri, yukarıda belirtilen tarihte, Gemerli kasabası’nda toplantı yaparak, bir teşkilat oluşturmaya karar vermişlerdir. Kurulan Aras - Türk Hükümeti’nin merkezi Iğdır olarak kabul edildi. Bu hükümetin çeşitli yerlerde şubeleri açılacaktır. Kendi güvenliği için gerekirse silahlı mücadele yapacak olan bu teşkilat, kendisine dokunulmamak, hak ve hukuku çiğnenmemek kaydıyla saldırgan olmayacaktır.
Iğdır yöresinde 21 yerleşim Ermenilerin saldırılarına uğramıştır. Türklerden yakaladıklarını katletmişler, kadınları çıplak olarak Eçmiadzin’e götürmüşlerdir. Bu köylerden bazıları şunlardır; Kolibey, Kerim arkı, Canfeda, Kazançı, Küllük, Yaycı, Kiti Bayraktutan, Aliköse, Perçinis , Hamurkesen, Kulubey , Alikamerli, Kasımcan , Kuzugüden, Hakmehmet, Oba, Koçkıran, Şıraçı , Gökçeli , Bayatdoğanşalı, Kacerdoğanşalı, Bayat, Gecer, Zülfikar, Karakoyunlu ve adlarını sayamadığımız onlarca yerleşim yerinde büyük katliamlar yapılmıştır.
10 Şubat 1920’de Ermeni hükümeti, Ağrı Dağı’nda bulunan Kürt aşiretlerini, bölgedeki Türklere karşı kışkırtmak maksadıyla aşiret reislerine mektuplar gönderilerek ayrıca bir meclis kurarak barışmak için müzakereye girmelerini teklif edilmişti. Sınırın öte tarafında, Ağrı Dağı eteklerinde oturan celali aşireti reisi Ali Mirza, Ermenilerin bu teklifini kabul etmemiş ve gerçekten de bu Ermeni teklifi aşiretler üzerinde nefret uyandırmıştı.
Iğdır, Nahcivan Bölgeleri’nin Ermenilerden temizlenmesi bir an önce gerçekleşmeliydi.
15. kolordu komutanı Kazım Karabekir paşanın doğu cephesi komutanlığına atandığı, büyük millet meclisi bakanlar kurulu kararıyla tebliğ ve ilan olunur.
Böylece 15. kolordu komutanlığı, doğu cephesi komutanlığı unvanını alarak Topraklarımızı Ermeni çetelerinden temizlendi.
