Çomaklı, Milli Mücadelenin hikâyesi kaybolan kadınlarını anlattı

Erzurumlu Araştırmacı-Yazar Zekiye Çomaklı Diyarbakır'da Milli Mücadelenin hikâyesi kaybolan kadınlarını anlattı.

Diyarbakır Ahmet Arif Edebiyat müzesinde Kültür Bakanlığı Kültür Yolu Festivali programında Edebiyat Söyleşileri programı olarak gerçekleşen programa ilgi oldukça yoğun geçti.

Batı cephesinde savaşan milli mücadele kahramanı kadın askerleri gücü yettiğince her bölgede, her ilde her kesimden insanımıza anlatmanın önemini vurgulayan Çomaklı; "Diyarbakır'da, erkekler kadar kadınlarda vatan savunması sırasında ciddi sorumluluk üstlendi. Şehrin Fransızlar tarafından ilhak edilme ihtimaline karşılık ortaya konan tepkilerde Diyarbakırlı kadınlar erkekleriyle omuz omuza verdi. Hatta Müdafaa-i Hukuk Hanımlar Cemiyetinin Umum Kâtibi Saime Ayoğlu, Diyarbakır'da cemiyetin bir şubesinin açılarak bu sayede oradaki kadınlara milli davanın öneminin anlatıldığını söyledi Mardinli Süryani kadınlarından bir bölümü, Diyarbakır'da 19.yüzyılda açılmış bir Ortodoks Kilisesine ait dikimevinde o dönemde askerin çok ihtiyaç duyduğu elbise ve iç çamaşır dikimi yaptılar.

Bu eşyalar doğrudan savaşta kullanılmak için Batı Cephesine aktarıldı. Milli Mücadele süresince Kastamonu'dan Diyarbakır'a, Aydın'dan Siirt'e sırtında ve kağnısında askeri malzeme taşıyan Anadolu kadını bağımsızlık adına yapılan fedakârlıkların yalnızca birisiydi.

Gaziantep'in gurur kaynağı olan bir Kurtuluş Savaşı kahramanı anamız Yirik Fatma vardı Güneydoğu Anadolu'da Maraşlı Senem Ayşe

Millî Mücadele Dönemi'nde (1918-1923) Bu coğrafyanın kadını hamamda adam dövmüştür. Vezir Hamamında kadınlar yıkanırken iki Fransız askeri hamama girdiler. Kadınlara el atmaya kalktılar, "peştamal ve hamam taslarıyla kovaladık. Bugün hamama giren yarın evimize girmeye kalkışır" dediler.

Millî Mücadele esnasında Urfa'da fedakârlıklarıyla öne çıkan kadınlardan birisi de Kız (lakabı) Fatma (1893-1979) oldu. Şehirde direnişin başlamasında başat rol oynayan "Onikiler" isimli ekibin içinde yer alan Güllüzâde lakaplı Osman Güllü (1870-1942)'nün kardeşi Güllüzâde Abdi'nin kızı olan Kız Fatma, Müslümanların şehri boşaltmaması için elinden geleni yaptı. Urfalı kadınlar içinde Meryem Atmaca'nın Bitlis Defterdarının eşinin özel bir yeri vardır.

Millî Mücadele yıllarında Vanlı Süreyya Sülün, doğuda gösterdiği kahramanlıklarla dikkatleri üzerine çekti. Rus askerleri ve Ermeni çetelerinin yaptıkları talana direnirken erkek kardeşleriyle birlikte savaşa savaşa Erzurum, Ağrı ve Iğdır'a kadar geldi. Kısaca bu bölgemizde ki hikâyesi kaybolan kadın askerlerimizi hatırladıktan sonra, batı cephesinde savaşan kahraman kadınlarımızı analım," dedim ve Diyarbakır'da da milli mücadelenin hikayesi kaybolan kadınlarını" anlattım' dedi.

Sunumun ardından Kara Fatma ile ilgili kendi hazırladığın videoyu da sunan Çomaklı konuya oldukça ilgili olan Diyarbakır halkına teşekkür etti.

 

İHA