Asıl adı Ebulfez Kadir Güloğlu Aliyev olan Ebulfez Elçibey, 24 Haziran 1938’de Nahçıvan’ın
Keleki köyünde doğdu. Babası İran Azerbaycanı'dan Kadirkulu Bey, annesi Anadolu'da doğup Keleki'ye göç etmiş Mehrinisa Hanım'dır. Babası 1943 yılında II. Dünya Savaşı'na katılmış ve bir daha kendisinden haber alınamamıştır. İlköğrenimini ve liseyi Nahçıvan'da zor şartlar altında tamamlamıştır.
1957-1962 yıllarında Azerbaycan Devlet Üniversitesi Doğu Dilleri Enstitüsü, Arapça bölümünde okumuştur. Öğrencilik yıllarında Azerbaycan tarihini ve Azerbaycan inkılâbı tarihini öğreten dernekler kurmuştur. 1963-1964 yıllarında ise Mısır'da tercüman olarak çalıştı.
Elçibey, Azerbaycan'ın Rusya İmparatorluğu içinde bir sömürge olduğuna ve elbet bir gün bağımsız, demokratik bir cumhuriyet olacağına inanmıştır. Kendisini "Ben Atatürk'ün askeriyim" diye tabir etmiş ve Atatürk'ten, Gandhi'den ve 1918-1920 yılları arasında kurulmuş olan Azerbaycan
Demokratik Cumhuriyeti'nin kurucusu Mehmet Emin Resulzade'den etkilenmiştir. Kuzey ve Güney
Azerbaycan'ın mutlaka birleşmesi ve Dağıstan'a, Gürcistan'a ve Ermenistan’a verilen Türk topra kları nın tekrar Azerbaycan'a geri verilmesini savunmuştur. "Turan'ın yolu birleşik Azerbaycan'dan geçer." diyordu. Elçibey, 1970'lerde SSCB toprakları içindeki ülkesinin bağımsızlığı için çalışmaya başladı. 1975 yılında 'milliyetçilik' suçundan 1,5 yıl hapis yattı. KGB zindanlarında ve taş ocaklarında ağır
şartlar altında kaldı. 1976 yılında Sovyetler Birliği'ne karşı propaganda yaptığı gerekçesiyle tekrar tutuklandı ve 1978 yılında şartlı olarak serbest bırakıldı. Serbest kaldıktan sonra, Azerbaycan Millî İlimler Akademisi'nde el yazmaları enstitüsünde görev yaptı. Görevi sırasında da bağımsızlık
çalışmalarına devam etti. 1989'da Azerbaycan Halk Cephesi'ni kurdu ve başkanı seçildi. Halk Cephesi, Rus istihbaratının engellemelerine rağmen kısa sürede bir halk hareketi haline geldi. Öyle ki, 1989'da Gorbaçov hükümeti cepheyi resmen tanımak zorunda kaldı. Elçibey'in ilk aktif eylemi ise, binlerce Azeri'nin İran sınırına yaptığı ünlü yürüyüş oldu. Nahçıvan ve Astra'dan onbinlerce Azeri,
30 Aralık'ta 'Yaşasın Tebriz-Bakü' sloganlarıyla sınıra dayandığında, ne Rus askerleri ne de İran askerleri çatışmayı göze alabildi. Dikenli teller 'Birleşmiş Azerbaycan' sloganlarıyla parçalandı.
Elçibey 2000 yılında “prostat tümörü” hastalığına yakalandı. Tedavi için Ankara’daki GATA’ya yatırılan Elçibey, 62 yaşında tedavi gördüğü Ankara'da hayatını kaybetti. Elçibey’in defin toresine 800.000 kişi katılmıştır.
Elçibey, tam bir Türk sevdalısıydı. Cumhurbaşkanlığı boyunca da “Turan Birliği”ni kurmak için uğraştı. Tüm bağımsız Türk devletlerini tek tek ziyaret etti. Hatta bazı tarihçiler tarafından, Elçibey’in tüm Türk devletlerini birleşme konusunda ikna ettiği, fakat tam birleşme gerçekleşecekken Elçibey’in
cumhurbaşkanlığını bırakması üzerine birleşmenin gerçekleşemediği söylenir.
Ruhun şad olsun Elçibey… Mekanın cennet olsun...
Keleki köyünde doğdu. Babası İran Azerbaycanı'dan Kadirkulu Bey, annesi Anadolu'da doğup Keleki'ye göç etmiş Mehrinisa Hanım'dır. Babası 1943 yılında II. Dünya Savaşı'na katılmış ve bir daha kendisinden haber alınamamıştır. İlköğrenimini ve liseyi Nahçıvan'da zor şartlar altında tamamlamıştır.
1957-1962 yıllarında Azerbaycan Devlet Üniversitesi Doğu Dilleri Enstitüsü, Arapça bölümünde okumuştur. Öğrencilik yıllarında Azerbaycan tarihini ve Azerbaycan inkılâbı tarihini öğreten dernekler kurmuştur. 1963-1964 yıllarında ise Mısır'da tercüman olarak çalıştı.
Elçibey, Azerbaycan'ın Rusya İmparatorluğu içinde bir sömürge olduğuna ve elbet bir gün bağımsız, demokratik bir cumhuriyet olacağına inanmıştır. Kendisini "Ben Atatürk'ün askeriyim" diye tabir etmiş ve Atatürk'ten, Gandhi'den ve 1918-1920 yılları arasında kurulmuş olan Azerbaycan
Demokratik Cumhuriyeti'nin kurucusu Mehmet Emin Resulzade'den etkilenmiştir. Kuzey ve Güney
Azerbaycan'ın mutlaka birleşmesi ve Dağıstan'a, Gürcistan'a ve Ermenistan’a verilen Türk topra kları nın tekrar Azerbaycan'a geri verilmesini savunmuştur. "Turan'ın yolu birleşik Azerbaycan'dan geçer." diyordu. Elçibey, 1970'lerde SSCB toprakları içindeki ülkesinin bağımsızlığı için çalışmaya başladı. 1975 yılında 'milliyetçilik' suçundan 1,5 yıl hapis yattı. KGB zindanlarında ve taş ocaklarında ağır
şartlar altında kaldı. 1976 yılında Sovyetler Birliği'ne karşı propaganda yaptığı gerekçesiyle tekrar tutuklandı ve 1978 yılında şartlı olarak serbest bırakıldı. Serbest kaldıktan sonra, Azerbaycan Millî İlimler Akademisi'nde el yazmaları enstitüsünde görev yaptı. Görevi sırasında da bağımsızlık
çalışmalarına devam etti. 1989'da Azerbaycan Halk Cephesi'ni kurdu ve başkanı seçildi. Halk Cephesi, Rus istihbaratının engellemelerine rağmen kısa sürede bir halk hareketi haline geldi. Öyle ki, 1989'da Gorbaçov hükümeti cepheyi resmen tanımak zorunda kaldı. Elçibey'in ilk aktif eylemi ise, binlerce Azeri'nin İran sınırına yaptığı ünlü yürüyüş oldu. Nahçıvan ve Astra'dan onbinlerce Azeri,
30 Aralık'ta 'Yaşasın Tebriz-Bakü' sloganlarıyla sınıra dayandığında, ne Rus askerleri ne de İran askerleri çatışmayı göze alabildi. Dikenli teller 'Birleşmiş Azerbaycan' sloganlarıyla parçalandı.
Elçibey 2000 yılında “prostat tümörü” hastalığına yakalandı. Tedavi için Ankara’daki GATA’ya yatırılan Elçibey, 62 yaşında tedavi gördüğü Ankara'da hayatını kaybetti. Elçibey’in defin toresine 800.000 kişi katılmıştır.
Elçibey, tam bir Türk sevdalısıydı. Cumhurbaşkanlığı boyunca da “Turan Birliği”ni kurmak için uğraştı. Tüm bağımsız Türk devletlerini tek tek ziyaret etti. Hatta bazı tarihçiler tarafından, Elçibey’in tüm Türk devletlerini birleşme konusunda ikna ettiği, fakat tam birleşme gerçekleşecekken Elçibey’in
cumhurbaşkanlığını bırakması üzerine birleşmenin gerçekleşemediği söylenir.
Ruhun şad olsun Elçibey… Mekanın cennet olsun...
