Kültürümüzü yaşatmalıyız kültürümüz kayboluyor diyen araştırmacı yazar Coşkun Oğuz,”Fakat son zamanlar yöre halkının derin kültürümüze olan ilgisinin artmasıyla birlikte bu mezar taşları da hem biblo olarak Iğdır pazarlarında yerini almış hem de bazı duyarlı vatandaşların Iğdır yöresine ait bu mezar taşlarını yeniden yaşatmak adına yaptığı örnek girişimler bu kültürün yeniden canlanmasına önayak olmuştur. Iğdır'ın Koçkıran köyünden Ramazan Öz’de bu kültürü yaşatanlardan birisi.
Araştırmacı Yazar Ramazan Öz Koçkıran köyünde bulunan babası Ayvaz Öz’e ait mezar üzerine Koçbaşı yaptırarak bu köklü geleneğin yeniden yaşatılmasına öncülük etmiştir. Iğdır otağı adına hemşerimiz Ramazan Öz’e bu köklü kültürümüzün yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılmasına öncülük ettiği teşekkür ediyoruz.”dedi.
Araştırmacı yazar Coşkun Oğuz,” Ölümden sonra hayatın devam ettiği inancı ve tekrar diriliş inancıyla ölen insanlar için mezar açmak, o mezarlar üzerine taş dikmek binlerce yıldır süregelen bir âdettir. Bu geleneğin arka plandaki amacı insanların bir taşla da olsa ebedileştirilmesi, uzun bir süre anılması ve ölülerin mekanı olan mezarlıklara, yaşayan insanların daha saygılı davranılması içindir.
Türkler her dönemde değişen yaşam şartlarına ayak uydurmuş fakat uyum sürecini gerçekleştirirken kültürel kodları ile arasındaki bağlantıyı hiçbir zaman yok etmemiştir, Bunun en somut örneklerinden biriside Iğdır’ ve çevresindeki bulunan koç başlı mezar taşlarıdır. Iğdır’da hemen hemen tüm mezarlıklarda bulunan bu mezar taşları 15-17 yy Karakoyunlu, Akkoyunlu Oğuz Türklerinden günümüze kalmış bir gelenektir. Oğuz Türklerinde Koç “ bereket, güç, beylik, başkanlık ve hakimiyetin sembolü olmakla birlikte” Aynı zamanda göçebe hayat yaşayan Türkler’de göçün’de bir semboli sayıldığından bu dünyadan göç edenlerin mezarları üzerine de koç figürü konulmaktaydı, Iğdır yöresinde “ölen bir kimseler için bu dünyadan göçtü gitti” sözü bune verebileceğimiz en açık örneklerdendir.
Karakoyunl ve Akkoyunlu devletlerinden yakın bir zamana kadar ığdır ve çevresinde yaşatılan bu gelenek yaklaşık olarak altmış veya yetmiş yıldır Iğdır’da etkinliğini yitirmiş ve bu köklü geleneğin yerini bölgemizin doğal dokusuna hiçte yakışmayan mermerler almıştır.
Kısa not: Mezar Taşları, "kültür tarihimizin" önemli bir halkasıdır. Mezar taşları bir milletin menşeini, örf ve adetlerini, inançlarını, yayıldıkları coğrafya üzerindeki kültürel münasebeti sağlayan çok önemli birer belge hüviyetini taşırlar. Şayet, mensup olduğumuz milletin sanat zevkini, kültürünü tarihini, inançlarını öğrenmek istiyorsak, mezar taşlarına sahip çıkmalı ve onların gelecek nesillere intikalini sağlamalıyız. Iğdır mezarlıklarında ve neredeyse Iğdır’ın sembolü haline gelmiş bu mezar taşlarında Koç figürünün yanı sıra koyun, kuzu ve at figürlerine rastlamak mümkündür. Buradan anlaşılacağı gibi koç ve koyun figürleri sadece belirli kişilerin mezarlarına değil erkek, kadın ve çocuk mezarlarına da konulduğunun bir göstergesidir. Koç heykeli üzerindeki figürler ise ölen şahsın "menkıbeleri" hakkında özet bilgi vermek için yapılmıştır. Sade bir şekilde işlenmiş heykellerin bir kısmının üzerinde kılıç, bıçak, sadak, kalkan, hançer, kam davulu, dokuma tezgâhı, şiş, çatal gibi eşyalara ait kabartma figürlerin yanı sıra çeşitli hayvan ve bitki (H:ayat ağacı) figürleri de yaygın olarak kullanılmıştır. Bu figürler orada yatan kişinin cinsiyeti, toplumsal konumu ve mesleğini de belirten figürlerdir. Haber: S. Ünsal
Helâl olsun sana, Atana rahmet.