Koçbaşlı Mezar Taşları Yok Oluyor

                 Iğdır Azerbaycan Dil, Tarih ve Kültür Birliğini Yaşatma ve Destekleme Derneği Başkanı Ziya Zakir Acar, “Mezar taşları tarihimizin ve sanatımızın suskun tanıklarıdır. Tarihi mezarlıklarımız açık hava müzesidir ve dünya mirasıdır.“ dedi.                  Acar, “Türkler, var olduklarından beri mezar taşı geleneklerine çok önem vermişlerdir. Mezar yerleri kaybolmasın diye bunlara belli işaret koymuşlardır. Bu işaretleri zaman içerisinde amaçlarına yönelik olarak kullanmışlardır.                Türk Milletinin tarihinin başlangıcından beri var olan ve günümüze kadar dönem ve bölge özelliklerinin etkisiyle farklılıklar göstererek günümüze kadar gelen tarihi mezar taşları, Anadolu’nun hemen her yerinde karşımıza çıkmaktadır. Türklerde ölüm algısı, mezarlıkların şehir içlerinde ya da bitişiğinde yer almasından da anlaşılacağı üzere, ölümle iç içe yaşama şeklinde, tamamen içselleşmiştir.                 Ahiret inancıyla ilgili bu ölüm inancı büyük bir kültürel birikim ve zenginlik Sanat Tarihi bilimi içerisinde yer alan mezar taşları, mimari yapılarının yanı sıra özellikle de üzerlerinde taşıdıkları, ölümden öncesi hayata dair ipuçları ve ölümden sonraki hayata ait dileklerin yer aldığı sembolik bezemeleriyle adeta konu olarak Türk kültür tarihine ışık tutan önemli varlıklardır.                Anadolu ve Azerbaycan’da koç ve koyunla ilgili kurumlaşmış zengin gelenek ve yaratmalar, çeşitli inançlara, edebiyata, musiki ve dansa da aksetmiştir. Koç katımı törenlerinden, koyunla ilgili kutsallık fikrine kadar, Türk boylarında karşımıza çıkan gelenekler Aras Havzası sahasında da özellikle Iğdır ve ilçelerinde sıkça görülmektedir ve yer yer canlı olarak yaşatılmaktadır.                Koç/koyun motifi, Azerbaycan ve bütün Türk topluluklarında ortak değerlerden biridir ve etrafımızda maddî ve manevî değerlerin oluşmasında da çıkış noktası olmuştur. Koç figürlü mezar taşları Iğdır’da hemen hemen her mezarlıkta bulunmaktadır. Ancak Karakoyunlu İlçesi ve özellikle Iğdır Merkez Yaycı Köyü eski mezarlığında çokça Geçmişimizin bir tapusu olan “Koç Başlı Mezar Taşları” Iğdır mezarlıklarında günden güne eksilmektedir. 2005 Yılında bu durumun farkında olduğumdan Kültür ve Turizm İl Müdür Vekilliğini yürüttüğüm sırada Iğdır’ın Hakmehmet, Kuzugüden, Küllük, Kasımcan, Ağaver, Aşağı Çarıkcı, Tuzluca Gedikli, Hadımlı ve Yukarı Çıyrıklı köyleri ile özellikle Yaycı Köyünde eski mezarlıkta aynı alanda bulunan yaklaşık 65 koçbaşlı mezar taşı Erzurum Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından 07 Aralık 2005 tarih ve E.K.T. V.K. B.K.76.00/23/965 Sayılı Kararla koruma altına alınmıştı.              Yaycı Köyünde bulunan ve açık hava müzesini andıran koçbaşlı mezar taşları korumasız bir durumda, hayvanların ayakları altında her gün biraz daha eksilmektedir. Koruma altına alınan bu mezarlığın ihata duvarı bile bulunmamaktadır. Yaycı Köyünde bulunan koçbaşlı mezar taşları Karakoyunlu İlçesi’nde, Nahçıvan’da olduğu gibi koruma altına alınarak en azından ihata duvarı yapılıp turizme kazandırılması ınancındayım.” şeklinde konuştu.