31 Aralık 2019’da, Çin’in Hubei Eyaleti’ne bağlı Wuhan şehrinde, insanlarda etiyolojisi bilinmeyen pneumoni vakaları rapor edildi. 7 Ocak 2020’de Çin’deki otoriteler tarafından 2019 yeni tip koronavirüs (2019-nCoV) olarak adlandırılan bir Koronavirüs’ün hastalığın nedeni olduğu belirlendi. Bugün itibariyle Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre Dünya genelinde 7818 onaylanmış vaka bulunmaktadır. Bunların 7736 adeti Çin’de bildirilmiştir. Çin’de şüpheli 12167, 1370 akut seyirli vaka görülmüş olup şuan itibariyle 2019-nCoV virüsü nedeniyle tanımlanmış 170 adet ölüm vakası açıklanmıştır.
İnsanlardaki 2019 Yeni Koronavirüs enfeksiyonlarından hayvanlar mı sorumlu?
Genetik dizilim verileri, 2019-nCoV ile Rhinolophus yarasalarında (Nalburunlu yarasa) bulunan başka bir Koronavirüs arasında yakın bir ilişki olduğunu göstermektedir. 2019-nCoV’nin hayvan kaynaklı olduğundan şüphe edilmektedir. Ancak bunu doğrulamak için daha fazla araştırma yapılması gerekir.
2019-nCoV’nin insanlara ilk olarak bir hayvan kaynağından bulaştığından şüphe edilmekle beraber, takip eden vakalarda çoğunlukla insandan insana bulaşma görülmektedir.
Canlı hayvan ya da hayvansal ürünlerle ilgili alınan önlemler var mı?
Dünya Sağlık Örgütünün tavsiyelerine göre genel önlem olarak, canlı hayvan pazarları, taze et ve balık gibi ürünlerin satıldığı pazarlar ya da hayvansal ürün pazarlarına gidildiğinde, canlı hayvanlara ve hayvansal ürünlere dokunduktan sonra temiz, içilebilir su ve sabunla ellerin yıkanması, gözlere, buruna ve ağza elle temas etmekten kaçınılması, hasta hayvanlara ve bozulmuş hayvansal gıdalara dokunmaktan kaçınılması gibi genel hijyen kurallarına uyulmalısı gerekmektedir.
Bahsedilen pazarlarda yaşaması muhtemel olan diğer sokak hayvanlarına (kedi ve köpekler, fareler, kuşlar ve yarasalar) dokunmaktan kesin olarak kaçınılmalıdır. Hayvan atıkları veya sıvılarıyla kontamine olması muhtemel su birikintileri, mağaza ve pazar yerlerinin yapılarıyla temas edilmemesine dikkat edilmelidir.
Enfeksiyonun yayılmasını önlemek için Dünya Sağlık Örgütü tarafından önerilen standart tavsiyeler; ellerin düzenli olarak yıkanması, hapşırırken ve öksürürken ağzın kapatılması, et ve yumurtanın iyice pişirilmesi yönündedir.
Ayrıca öksürme ve hapşırma gibi solunum yolu enfeksiyonu semptomları gösteren kişilerle yakın temastan kaçınılmalı, gıda güvenliği uygulamaları gereğince de çiğ et, süt, ya da sakatatlar gibi pişmemiş gıdalar işleme tabi tutulurken çapraz kontaminasyondan kaçınmak için gerekli önlemler alınmalıdır.“
Serdar AKUŞ
Kars-Iğdır-Ardahan Veteriner Hekimler Odası Iğdır
il Temsilcisi
