Çünkü: Doğu ve Güneydoğu’ nun devlet yatırım yapmamasının sebebinin etnik yapı garezi olduğu doğru olsaydı İç Anadolu (Kastamonu, Yozgat, Kırşehir gibi) neden yoksul kalmış devlet yatırımlarının hiç biri karlılık verimlilik amaçlı değil sadece siyasi yatırımların hesabı yapılarak gerçekleştirilir ve zaman gelir nüfuz sahibi kişilerin adama göre iş sahasına dönüşür ve hantallaşır. Niçin hantallaşır, nüfuzlu insanları işten çıkarmak olmaz, yerini değiştirmek olmaz, çalıştırmak olmaz, ya izinli ya raporlu olur dolayısıyla bu konuya ait yatırımlar büyümez, küçülür. Birkaç nüfuslu Iğdır’ da pancar yetişir fabrikası Kars’ a kurulur. Neden? Millet vekilleri Karslı’dır ve Iğdır’a yaparsak Karslılar rahatsız olur, partilerine oy vermez. Onun için hiç birine yatırım yapmak yok. Başka şehirde kurulur, o yatırım da bir kaç kişiyi emekli eder. Geçmişte ülkemizde yaşandığı gibi o da görevini tamamlar veya tamamlamadan kapanıp gider.
Bu gün devletin suçlanma sebebi bu yukarıda bahsettiğim yaptırımların Doğu ve Güneydoğu’ ya yapılmamasından buralar geri kalmıştır. Demek ki gerçek olan bu yüzden değil ancak özel sektörün yapacağı verimli, karlı sektör yatırımcıları kalıcı olur ve devamlı büyür. İstihdamı artar ve bölgeye faydası olur.
Özel sektör yatırım yapacağı yerde karlılık gözetir verimlilik ister. Can ve mal güvenliği ister. Alt yapı ve ulaşım ister. Geniş Pazar ister. Bunlar olmazsa hiçbir yatırımcı her şeyini riske atıp yatırım yapmaz.
Devletin yapacağı alt yapı yatırımlarını, yaptırmayan terör belasına rağmen riski göze alarak ufak tefek yapılan (riski göze alarak) yatırımlara bile müsaade edilmemiş, mühendisleri kaçırılmış, iş yerleri, iş makineleri yakılmış ve yatırıma engel olunmuştur. Bu işin güvenlik tarafı, birde işin karlılık, verimlilik, pazar tarafına bakılınca; yatırım yapmak hiç mümkün olmazdı. 1986 yılında Ankara’ da Bakan Müşaviri iken Iğdır’ımızın domatesini çok lezzetli ve ince kabuklu olduğunu hepimiz biliriz. Hasat zamanı domatesler dökülür zay olur gider hiçbir işe yaramazdı. Bu ürünü ekonomiye kazandırmak ve hem memleketim olan Iğdır’ a yatırım yapmak birkaç kişiye iş vermek için bir salça fabrikası kurmak için teşvik uygulama dairesi ile görüştüm. Yaptığımız fizibilitede fabrikayı kurmaya gücümüz yeter. Fabrikayı kurabiliriz. Salçayı da üretebileceğiz. Ancak yapacağımız ürünün ambalajlanması gerekmektedir. Bu ambalaj da yani kutu en yakın Kayseri ve Ankara’ dan temin edilebilirdi.ya Iğdır’ da ambalaj fabrikasını da kurmamız gerekirdi yada en yakın Kayseri, Ankara gibi şehirlerden temin etmemiz gerekirdir. Ambalaj fabrikasının maliyeti çok yüksek olduğundan yapmak mümkün olamazdı. Ambalaj kutularını adı geçen şehirlerden almamız halinde ödenecek nakliye bedeli ambalajlanmış ürünü yine Pazar olan İç Anadolu ve Batı şehirlerine götürmek için ödenecek nakliyeyi maliyeti ekleyip topladığımız zaman iç Anadolu da ve Batı’ da üretilen salça ürünü ile pazarda maliyet açısından mücadele etmek mümkün değildi. Bu sebeple de o yatırımı yapmamız mümkün olmamıştır. Dün kapalı olan İran, Suriye, Sovyetler Birliği gibi ülkelerle bu gün olan iyi ilişkiler sayesinde sınırlar açılmış ve bu sayede sınır ticaretleri başlanmış yapılan her üretime Pazar bulmakta kolaylaşmıştır. Ancak bizim hükümet yetkililerimizin ihmali yüzünden sınır kapılarında olan geçiş kuyruklarından oluşan problemler giderilmediği için ihraç edilen ürünlerimiz için gecikme cezası ödenmesi kapı geçişlerinde kuyruklarda beklemelerden dolayı doğan tazminatlar, zaman kaybı hem ürünümüzün maliyet fiyatları artmakta hem de nakliye bedelinin artmasına sebep olduğu için dış pazarlarda da rekabet etmek zorluğu yaşanmaktadır. Mesela 14 Eylül günü bir iş için Gürbulak kapısından İran’ a geçerken çift sıra halinde 6 km. (tek sıra 12 km.) tır kuyruğu olduğunu gördüm. O arabanın başında olan şoförlerden bu kapıyı kaç günde geçeceklerini sorduğumda ancak üç, dört gün içerisinde geçebileceklerini belirttiler. Orada dört gün bekleyen bir soförün yükünü İstanbul’ dan aldığını kabul edersek üç gün yol İstanbul – Gürbulak kapısı dört gün kapıda sıra beklemesi ondan sonra gideceği Türk Cumhuriyetleri Afganistan, Pakistan gibi ülkelerde yük boşaltıp dönmeleri öbür gümrüklerden geçerek ülkelere girmeleri, dönüşleri yirmi gün gibi bir zaman almaktadır. Bu kadar zaman içerisinde bu kadar eziyete rağmen kazandıkları paranın arabalarının taksitine mi, sigortasına mı, vergisine mi, ailesinin geçimine mi yetecektir. Biraz konuşunca en çok zorlarına giden Iğdır’ dan İran’ a açılan Boralan kapısının her şeyinin hazır olmasına rağmen hala açılmamasıdır. Boralan kapısı: benimde 1986 senesinde devlet bakanı müşaviri olarak görev yaptığım sırada başbakanlıkta yapılan benim katıldığım otoyollardaki tır konaklama tesislerinin güvenliği ile ilgili toplantıda emniyet genel müdürlüğü temsilcisine Boralan kapısının ne zaman açılacağını, niçin açılmadığını sorduğumda Türkiye –İran kapısı ile ilgili bütün hazırlıkların tamam olduğunu ancak İran tarafının güvenlik sorunu nedeni ile kapının açılamadığını öğrendim. Demek ki 1986 yılından beri hazır olan kapının 24 yıldır hazır olduğu halde açılmadığını ve bugün Türkiye İran ilişkilerini ne kadar yüksek seviyede olmasına rağmen açılmamasına kimse bir anlam verememektedir. Bölgedeki iş adamları benim de öğrencilik yıllarımda yakın tanıdığım çalışkan ve sözüne güvendiğim devlet bakanım Sayın Zafer Çağlayan’ ın Iğdır’a gelerek gümrükteki bu sıkıntıları gidermek için Boralan kapısında serbest ticaret bölgesi oluşturularak kısa sürede açılacağını belirttiğini ancak hala bir ilerleme olmadığını belirtmişlerdir. Bölge halkının hükümetimizden beklentisi bu sorunların acilen giderilmesi için Boralan kapısının açılmasını dört gözle beklemektedirler. Bu sınırlar açılınca Doğu ve Güneydoğu bölgelerimiz ülkemizin en fazla ihracat yapılan yerleri oldu. Her şehirde organize sanayi bölgeleri kuruldu üretim başladı. İstihdam başladı. İstanbul, Ankara, Kayseri gibi sanayi şehirlerden bile bu bölgelere mal sevkedilerek ihracat yapılmaktadır. Milletimiz işin en zor tarafını becermiştir. Geri kalan gümrüklerdeki zorlukları gidermekte hükümetimize düşmektedir. Sayın devlet bakanımız Zafer Çağlayan’ ın Boralan kapısını bir an evvel açacağına ve bu problemlerin kısa sürede çözüleceğine eminim. Bu vesile ile bütün Iğdır’ lı hemşerilerimin Kurban bayramını kutlar aileleri ile birlikte huzurlu, mutlu olmalarını yüce Allah’ tan dilerim.
Bu gün devletin suçlanma sebebi bu yukarıda bahsettiğim yaptırımların Doğu ve Güneydoğu’ ya yapılmamasından buralar geri kalmıştır. Demek ki gerçek olan bu yüzden değil ancak özel sektörün yapacağı verimli, karlı sektör yatırımcıları kalıcı olur ve devamlı büyür. İstihdamı artar ve bölgeye faydası olur.
Özel sektör yatırım yapacağı yerde karlılık gözetir verimlilik ister. Can ve mal güvenliği ister. Alt yapı ve ulaşım ister. Geniş Pazar ister. Bunlar olmazsa hiçbir yatırımcı her şeyini riske atıp yatırım yapmaz.
Devletin yapacağı alt yapı yatırımlarını, yaptırmayan terör belasına rağmen riski göze alarak ufak tefek yapılan (riski göze alarak) yatırımlara bile müsaade edilmemiş, mühendisleri kaçırılmış, iş yerleri, iş makineleri yakılmış ve yatırıma engel olunmuştur. Bu işin güvenlik tarafı, birde işin karlılık, verimlilik, pazar tarafına bakılınca; yatırım yapmak hiç mümkün olmazdı. 1986 yılında Ankara’ da Bakan Müşaviri iken Iğdır’ımızın domatesini çok lezzetli ve ince kabuklu olduğunu hepimiz biliriz. Hasat zamanı domatesler dökülür zay olur gider hiçbir işe yaramazdı. Bu ürünü ekonomiye kazandırmak ve hem memleketim olan Iğdır’ a yatırım yapmak birkaç kişiye iş vermek için bir salça fabrikası kurmak için teşvik uygulama dairesi ile görüştüm. Yaptığımız fizibilitede fabrikayı kurmaya gücümüz yeter. Fabrikayı kurabiliriz. Salçayı da üretebileceğiz. Ancak yapacağımız ürünün ambalajlanması gerekmektedir. Bu ambalaj da yani kutu en yakın Kayseri ve Ankara’ dan temin edilebilirdi.ya Iğdır’ da ambalaj fabrikasını da kurmamız gerekirdi yada en yakın Kayseri, Ankara gibi şehirlerden temin etmemiz gerekirdir. Ambalaj fabrikasının maliyeti çok yüksek olduğundan yapmak mümkün olamazdı. Ambalaj kutularını adı geçen şehirlerden almamız halinde ödenecek nakliye bedeli ambalajlanmış ürünü yine Pazar olan İç Anadolu ve Batı şehirlerine götürmek için ödenecek nakliyeyi maliyeti ekleyip topladığımız zaman iç Anadolu da ve Batı’ da üretilen salça ürünü ile pazarda maliyet açısından mücadele etmek mümkün değildi. Bu sebeple de o yatırımı yapmamız mümkün olmamıştır. Dün kapalı olan İran, Suriye, Sovyetler Birliği gibi ülkelerle bu gün olan iyi ilişkiler sayesinde sınırlar açılmış ve bu sayede sınır ticaretleri başlanmış yapılan her üretime Pazar bulmakta kolaylaşmıştır. Ancak bizim hükümet yetkililerimizin ihmali yüzünden sınır kapılarında olan geçiş kuyruklarından oluşan problemler giderilmediği için ihraç edilen ürünlerimiz için gecikme cezası ödenmesi kapı geçişlerinde kuyruklarda beklemelerden dolayı doğan tazminatlar, zaman kaybı hem ürünümüzün maliyet fiyatları artmakta hem de nakliye bedelinin artmasına sebep olduğu için dış pazarlarda da rekabet etmek zorluğu yaşanmaktadır. Mesela 14 Eylül günü bir iş için Gürbulak kapısından İran’ a geçerken çift sıra halinde 6 km. (tek sıra 12 km.) tır kuyruğu olduğunu gördüm. O arabanın başında olan şoförlerden bu kapıyı kaç günde geçeceklerini sorduğumda ancak üç, dört gün içerisinde geçebileceklerini belirttiler. Orada dört gün bekleyen bir soförün yükünü İstanbul’ dan aldığını kabul edersek üç gün yol İstanbul – Gürbulak kapısı dört gün kapıda sıra beklemesi ondan sonra gideceği Türk Cumhuriyetleri Afganistan, Pakistan gibi ülkelerde yük boşaltıp dönmeleri öbür gümrüklerden geçerek ülkelere girmeleri, dönüşleri yirmi gün gibi bir zaman almaktadır. Bu kadar zaman içerisinde bu kadar eziyete rağmen kazandıkları paranın arabalarının taksitine mi, sigortasına mı, vergisine mi, ailesinin geçimine mi yetecektir. Biraz konuşunca en çok zorlarına giden Iğdır’ dan İran’ a açılan Boralan kapısının her şeyinin hazır olmasına rağmen hala açılmamasıdır. Boralan kapısı: benimde 1986 senesinde devlet bakanı müşaviri olarak görev yaptığım sırada başbakanlıkta yapılan benim katıldığım otoyollardaki tır konaklama tesislerinin güvenliği ile ilgili toplantıda emniyet genel müdürlüğü temsilcisine Boralan kapısının ne zaman açılacağını, niçin açılmadığını sorduğumda Türkiye –İran kapısı ile ilgili bütün hazırlıkların tamam olduğunu ancak İran tarafının güvenlik sorunu nedeni ile kapının açılamadığını öğrendim. Demek ki 1986 yılından beri hazır olan kapının 24 yıldır hazır olduğu halde açılmadığını ve bugün Türkiye İran ilişkilerini ne kadar yüksek seviyede olmasına rağmen açılmamasına kimse bir anlam verememektedir. Bölgedeki iş adamları benim de öğrencilik yıllarımda yakın tanıdığım çalışkan ve sözüne güvendiğim devlet bakanım Sayın Zafer Çağlayan’ ın Iğdır’a gelerek gümrükteki bu sıkıntıları gidermek için Boralan kapısında serbest ticaret bölgesi oluşturularak kısa sürede açılacağını belirttiğini ancak hala bir ilerleme olmadığını belirtmişlerdir. Bölge halkının hükümetimizden beklentisi bu sorunların acilen giderilmesi için Boralan kapısının açılmasını dört gözle beklemektedirler. Bu sınırlar açılınca Doğu ve Güneydoğu bölgelerimiz ülkemizin en fazla ihracat yapılan yerleri oldu. Her şehirde organize sanayi bölgeleri kuruldu üretim başladı. İstihdam başladı. İstanbul, Ankara, Kayseri gibi sanayi şehirlerden bile bu bölgelere mal sevkedilerek ihracat yapılmaktadır. Milletimiz işin en zor tarafını becermiştir. Geri kalan gümrüklerdeki zorlukları gidermekte hükümetimize düşmektedir. Sayın devlet bakanımız Zafer Çağlayan’ ın Boralan kapısını bir an evvel açacağına ve bu problemlerin kısa sürede çözüleceğine eminim. Bu vesile ile bütün Iğdır’ lı hemşerilerimin Kurban bayramını kutlar aileleri ile birlikte huzurlu, mutlu olmalarını yüce Allah’ tan dilerim.
