HOCALI SOYKIRIMI - XX YÜZYILIN FACİASI

   Hatırlatalım ki, Azerbaycan halkı son 200 yılda Ermeni milliyetçi-şovenistlerinin devamlı olarak etnik temizleme, soykırım siyasetine maruz kalmıştır. Azerbaycan Türk halkı tarihi topraklarında kovulmuş, zorunlu göçmene çevrilmiş ve tüm bunlar Ermeniler tarafından toplu kıyımlarla takip edilmiştir. Azerbaycanlıların tarihi etnik topraklarından kovulması Sovyet döneminde de devam etmiştir. 1948-1953 yılları arası Ermenistan’dan 150 bin Azerbaycanlı göçürülerek Azerbaycan’ın Kür-Aras ovalığına yerleştirilmiştir. 1988 yılında ise tarihi topraklarında yaşayan 250 bin Azerbaycanlı bu topraklardan zorla kovulmuş, bununla da Ermenistan mono etnik devlete çevrilmiştir. 1988 yılından itibaren Dağlık Karabağ etrafında başlayan olaylar Ermeni ideologlarının “Deniz den denize Ermenistan” adlı azgın amalını gerçekleştirmek cehtleri köylerin, şehirlerin dağılması, on binlerce suçsuz insanın ölümü, yüz binlerce Azerbaycanlının tarihi topraklarından derbeder olması ile sonuçlandı.
     Tüm uluslar arası hukuk kurallarına aykırı olarak Ermenistan devleti Dağlık Karabağ’ı kendine birleştirmek istiyor, bu yolla her türlü cinayet ve vahşiliği yapmaya hazır olduklarını gösterdiler. XX. yüzyılın faciası olan Hocalı soykırımı da bu saldırgan ve cinayetkar Ermeni siyasetinin neticesidir. XX. yüzyılın sonunda vuku bulan bu facia yalnız Azerbaycan halkına değil, bütün insanlığa, beşeriyete karşı yönelmiş en ağır cinayetlerden biridir. Hocalı soykırımı geçen yüzyılın Hatın, Hiroşima , Nagasaki ve Songmi gibi dehşetli faciaları ile bir sırada duruyor.
     Ermenilerin Hocalı kentini hedefe almakta amaçları ne idi? Bu bir taraftan Karabağ’ın dağlık kısmında Azerbaycanlılardan oluşan stratejik önemli engeli aradan kaldırmak ise, diğer taraftan Hocalını yer yüzünden silmek idi. Çünkü Hocalı Azerbaycan tarihinin eski dönemlerden çağımıza kadar tarih ve kültür geleneklerini yansıtan bir yaşayış meskeni idi. Bu kültür tarih literatüründe Hocalı-Gedebey kültürü gibi anılmaktadır. Hocalın’nın son tunç ve ilkin demir dönemlerine ait maddi medeniyet abideleri insan cemiyetinin gelişim dinamiğini yansıtan örneklerdir. Ermeni işgalinden sonra bütün bu maddi medeniyet abidelerinin imha edilmesi  ve dünyanın en kadim mezarlıklarından sayılan Hocalı mezarlığının teknik araçlarla darmadağın edilmesi Ermeni Vandalizminin bariz numunesi olmakla birlikte dünya kültürüne karşı bir eylemdir.
     26 Şubat1992 tarihinde Ermenistan askeri birlikleri 7 bin nüfuslu Hocalı kentinde soykırım yaptılar. Ermenistan askeri birlikleri kente saldırdıklarında burada 3 bine yakın insan kalmıştı. Ablukada kaldığı 4 aydan fazla zaman süresinde nüfusun bir kısmı kentten çıkmak zorunda kalmıştı. Hocalı soykırımı zamanı 106’sı kadın, 63’ü çocuk, 70’i ihtiyar olmakla 613 kişi öldürüldü, 1000 sivil insan kurşun yarasından sakat kaldı. 8 aile tümüyle yok oldu, 25 çocuk anne ve babasını, 130 çocuk ise ebeveynlerinden birini kaybetti. Facia gecesinde 1275 sivil rehine alındı, onlardan 150’sinin kaderi şimdi de bilinmiyor.
     Bu katliam Ermeni askerleri tarafından amansız bir bizimde  ve akıl almaz vahşilikle gerçekleştirilmiştir. “Hocalı’nın işgaline dair soruşturma dosyası’ndan göründüğü gibi saldırıda Sovyet Ordusunun 366. alayının Binbaşı Seyran Muşekoviç Ohanyan’ın (Seyran Ohanyan hazırda Dağlık Karabağ’da yasal olmayan Ermeni rejiminin “savunma bakanı”dır) komutasındaki 2. taburu, Yevgeni Nabokikh’in komutasındaki 3. taburu, 1. taburun karargah reisi Valeriy İsayeviç Çitçyan ve alayda hizmet eden 50’den fazla Ermeni subay ve astsubay iştirak etmiştir. Kent ahalisinin bir kısmı katliamdan kaçıp kurtulmak isterken önceden kurulmuş pusularda katledilmişler. Rusya’nın “Momerial” hukuk merkezinin verilerine göre dört gün süresinde Ağdam kentine Hocalı’da katledilmiş 200 Azerbaycanlının cesedi getirilmiş, onlarca cesedin tahkire maruz kalması olgusu kaydedilmiştir. Ağdam’da 13’ü çocuk olmakla 130 erkek, 51 kadın (toplam 181) ceset adli tıp uzmanlarınca incelenmiştir. İnceleme neticesinde 151 kişinin ölüm nedenin kurşun yaraları, 20 kişinin ölüm nedeni şarapnel yaraları olduğu, 10 kişi ise keskin olmayan aletle vurularak öldürüldüğü belirlenmiştir. Adı geçen merkez diri insanın kafa derisinin soyulması olgusunu kayda geçirmiştir.
     Hocalı soykırımı epizotları insanı dehşete salıyor. Hocalı sakini Antika Ermeni askerlerinin talep ettiği “bu yerler Ermenistan’ın bir kısmıdır” sözlerini söylemediği için Ermeniler tarafından diri-diri yakıldı. Diğer Hocalı sakini Seriye Talıbova, Ermeniler tarafından 4 Ahıska Türkünün ve 3 Azerbaycan Türkünün Ermeni mezarı üstünde başlarının kesildiğini, sonra daha 2 Azerbaycan Türkünün gözlerinin çıkarıldığını anlatıyor. Ermeniler hayatta olan insanlar üzerinde de tamamen aşağılayıcı hareketler yapmışlar. Onların kafa derileri soyulmuş, vücut organlarını kesmiş, çocukların gözlerini çıkarmış, hamile kadınların karınlarını yırtmışlar. Saldırı zamanın Hocalıda kullanımı yasak 5.45 çaplı mermilerden ve kimyasal silahtan istifade edilmiştir. Tüm bunlar Ermenistan’ın Cenevre Antlaşması’na aykırı olarak savaş kurallarını aykırı sivillere karşı hayata geçirilen soykırım yaptığını onaylamaktadır.
     Hocalı soykırımının hususi gaddarlıkla yapılması Rus, Gürcü, İngiliz, Fransız, Alman, Amerikan ve diğer ülke vatandaşı olan gazetecileri dehşete salmıştır.
     Hocalı kaçkınlarının BM, AB ve AGİT’e müracaatlarında deniliyor: “On yıldan fazladır ki, biz, kaçkın durumuna düşmüş Hocalılar, yürek ağrısı ve aynı zamanda büyük umutla bütün dünyanın barışsever halklarına, uluslararası teşkilatlara müracaat ediyoruz. Sizden istirhamımız Ermeni askeri saldırısı neticesinde başımıza gelen belaya lakayt kalmayınız. İnanıyoruz ki, dünyanın BM, AB ve AGİT gibi nüfuzlu teşkilatları, barışsever ülkeleri Ermenistan’ın saldırganlığına karşı çıkacaklar.”
     Maalesef, Ermenilerin asılsız soykırım iddialarına çanak tutarak Türkleri suçlayan Avrupa ülkeleri Ermenilerin yaptıkları gerçek soykırımı görmezden geliyorlar.
     Azerbaycan halkının milli lideri Haydar Aliyev Hocalı faciası ile ilgili şunları söylemiştir: “Halkımızın kahraman, yiğit evlatları topraklarımızın müdafaası uğrunda çarpışarak şehit oldular. Ancak bu tarihin içinde Hocalı faciasının özel yeri var. O da ondan ibarettir ki, bir taraftan bu, her bir Hocalı sakininin kendi toprağına, milletine, Vatanına sadakatinin numunesidir. İkinci taraftan da Ermenistan’ın milliyetçi, vahşi kuvvetleri tarafından Azerbaycan’a karşı yapılan soykırımdır vahşiliğin görünmemiş bir tezahürüdür.”
     Azerbaycan halkı Birleşik Milletler’in 9 Aralık 1948 tarihli “Soykırım suçunun önlenmesi ve cezalandırılması” Anlaşmasına atıfta bulunarak, Ermenistan Cumhuriyeti’ni uluslar arası mahkemede dava etmek için tüm hukuki dayanaklara sahiptir. Dünya bilmelidir ki, bu cinayet yalnız Azerbaycan halkına karşı değil, hem de tüm sivil dünyaya, beşeriyete karşı yönelmiştir. Bu gün Ermenistan’da yüksek devlet makamlarını tutanlar, Seyran Ohanyan, Serj Sarkisyan, eski cumhurbaşkanı Robert Koçaryan ve diğerleri yapılmış soykırımın suçluları gibi uluslar arası mahkeme karşısında hesap vermelidirler. Hocalı soykırımının teşkilatçıları ve failleri hak ettikleri cezaları almalıdırlar.
     Suç cezasız kalmamalıdır. Ermenistan’ın askeri-siyasi saldırısı dünya topluluğu tarafından itham edilmelidir. Uluslar arası kurumlar, dünya devletlerinin parlamentoları Ermenistan Cumhuriyeti’nin Azerbaycan topraklarında yaptığı askeri suçu Hocalı soykırımını gerçek soykırım hadisesi gibi değerlendirmelidirler. Azerbaycan’daki Haydar Aliyev Vakfı’nın Hocalı soykırımının Avrupa’da tanıtılması için yoğun faaliyet göstermektedir. Her yıl olduğu gibi bu yıl da 50’den fazla ülkede bilim adamlarının, millet vekillerinin katılımıyla, konu ile ilgili belge ve materyallerin gösterili ile konferanslar düzenlenmektedir.
     Aynı nedenle geçen yıllarda Azerbaycan Cumhuriyeti Kars Başkonsolosluğu Hocalı soykırımı kurbanlarını anma etkinliklerini Avrupa ülkelerinde yapmağı karara almıştı. Hocalı hakikatlerinin dünya ülkelerinde bilinmesi için Başkonsolosluğumuz Iğdır Belediyesi ile birlikte 2007 yılında Hollanda’nın Lahey kentinde, 2008 yılında ise Almanya’nın başkenti Berlin’de diğer Avrupa ülke vatandaşlarının da katılımıyla toplantılar düzenlemiştir. Geçen yıl Kars, Iğdır, Ardahan’dan 300’den fazla sivil toplum örgütünün ve şahısların imzası ile Hocalı Soykırımını tanınması isteğini içeren müracaatın TBMM’ne gönderilmesi bölge halkının bu faciaya kayıtsız kalmadığını göstermektedir.
    Azerbaycan Milli Meclisi Şubat ayının 26. gününü “Hocalı Soykırım Günü” ilan etmiştir. Hocalı faciasının on yedinci yıldönümünde Hocalı şehitlerinin aziz hatırasını bir daha anıyor, onlara Allah’tan rahmet diliyoruz.
Hasan ZEYNALOV
Azerbaycan Cumhuriyeti Kars Başkonsolosu