Türkiye'nin tohum ve fide üretimi arttı meyve fidanı üretimi ise 10,7 milyon azaldı

Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB), geçen yıl sonu itibarıyla tohumluk üretiminin 2023'e 3 bin 18 ton artarak 1 milyon 303 bin 38 tona çıktığını ve meyve fidanı üretiminin ise yaklaşık 10,7 milyon düşüşle 101 milyon 574 bine gerilediğini bildirdi.

TÜRKTOB'un hazırladığı "2025 Tohumculuk Sektör Raporu"ndan alınan bilgiye göre, 2025 yılı ocak ayı itibarıyla birliğe bağlı alt birliklerin toplam üye sayısı 82 bin 937'ye ulaştı.

Tescil ettirilen ve üretim izni alınan çeşit sayısı, tarla bitkilerinde 3 bin 839, sebzelerde 4 bin 121, meyve ve asmada bin 677 çeşit olmak üzere 9 bin 637'ye çıktı.

Tarla bitkilerinde 669, sebzelerde 761, meyve ve asmada 16 olmak üzere bin 446 üretim izinli çeşit bulunan Türkiye'de tohumluk üretim miktarları da arttı.

Geçen yıl sonu itibarıyla tohumluk üretimi 2023'e 3 bin 18 ton artarak 1 milyon 303 bin 38 tona çıktı. Meyve fidanı üretimi ise yaklaşık 10,7 milyon düşüşle 101 milyon 574 bine geriledi.

Asma fidanı üretimi 1,6 milyon adet artışla 5,4 milyona, çilek fidesi üretimi 3,6 milyon adet yükselişle 78,6 milyona, süs bitkisi ise 220 milyon adet artarak 2,32 milyar adete ulaştı. 2023'e göre fazla değişkinlik göstermeyen sebze fidesi üretimi de yaklaşık 6 milyar adet olarak gerçekleşti.

Üretim miktarlarındaki bu olumlu gelişmeler ticarete de yansıdı ve 2024 yılında 853 milyon dolarlık bir dış ticaret hacmi oluştu.

İthalat ile ihracat arasındaki denge hızla ihracat lehine gelişmesini sürdürdü. 2018 yılında sektör ilk defa ithalattan daha fazla ihracat yaparken, oran yüzde 108 oldu. 2024 yılında ise ihracatın ithalatı karşılama oranı yüzde 134 olarak gerçekleşti.

Bütün bu gelişmelere rağmen sektör; şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da bazı alanlarda yapılması gereken birtakım mevzuat düzenlemelerine, yeni desteklemelere ve bazı problemlerin çözülmesine ihtiyaç duyuyor.

5174 Sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanunu'nda değişiklik yapılarak sertifikalı tohumlukların borsa tescilinde ticaret borsası kesintisi yapılmaması sektör için önemli bir destek olacağı vurgulanıyor.

5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun'da, "Tohumculuk sektörü için firmanın ülke içerisindeki AR-GE merkezlerinin toplamında istihdam edilecek en az tam zaman eş değer AR-GE personeli sayısı beş olarak belirlenmiştir." şeklinde değişiklik yapılması da isteniyor.

Bahçe bitkileri sektörünün ülkemiz için önemli bir ekonomik potansiyele sahip olması ve sertifikalı fidan üretiminin yeterli olmaması nedeniyle, yerli sektörün faaliyetine devam edebilmesi ve sertifikalı fidan üretimi için gerekli yatırımı yapabilecek sermayeye ulaşabilmesi için, standart fidan üretimi de dahil; tüm sertifikalı fidan üretiminin, materyal üretimlerinin ve üreticilerinin desteklenmesinin faydalı olacağı belirtiliyor.

Fide sektörünün, potansiyelinin henüz yüzde 25'ini karşılar durumda olduğuna dikkat çekilen raporda, şunlar kaydedildi:

"Hızla gelişen fide üretimi faaliyetlerinin ve özellikle yatırımı çok yüksek olan aşılı fide üreticilerinin desteklenmesine ihtiyaç vardır. Süs bitkileri üreticilerinin desteklenmesi hem üretimin kayıt altına alınması hem de sektörün ihracat miktarının arttırılması açısından önemlidir. İyi bir dağıtım sisteminin oluşturulabilmesi açısından tohum dağıtıcılarının KOBİ desteklerinden istifade etmesi ve kümeleşme oluşturanlara tohumluk ambarı yapılmasında uygun şartlarda kredi veya hibe verilmesi sağlanmalıdır. Sertifikalı tohum yetiştiriciliği ciddi bilgiye sahip olmayı gerektiren bir iştir. Bu nedenle tohum yetiştiricileri belirli süre bitki grubu bazında eğitilmeli ve sadece sertifika belgesi olan tohum yetiştiricileri desteklenmelidir. Desteklemeler sayesinde tohum yetiştiriciliği cazip hale geleceği için yetiştirici sayısında değişkenlik azalacak, dolayısıyla bu kitle için hizmet sağlamak kolaylaşacak, bu şekilde tohumluk üretiminin artması sağlanacaktır. Sektörün, bu finans ve desteklenme ihtiyaçlarının yanında çözülmesi gereken başka bazı problemleri bulunmaktadır."

 

İHA