Iğdır halkı, kışın en sert yüzünü gösterdiği ve karanlığın en uzun sürdüğü geceyi, hüzünle değil neşeyle karşıladı. Şehir merkezindeki "Kahve Söz" başta olmak üzere birçok mekanda bir araya gelen vatandaşlar, yanlarında getirdikleri meyve, çerez ve tatlıları ortak sofralarda paylaştı. Şiirlerin okunduğu, türkülerin söylendiği gecede "Çile Gecesi", birlik ve beraberlik içerisinde bir bayram havasına büründü.
"Gündüzün Geceye Karşı Zaferi"
Gecenin anlam ve önemine dair açıklamalarda bulunan Araştırmacı Yazar Sözer Akyıldırım, Nardugan’ın köklü bir Türk mitolojisine dayandığını belirtti. Akyıldırım:
"Eski Türk inançlarına göre gece ile gündüz sürekli bir savaş halindedir. 21 Aralık’ta gündüz, geceye galip gelir ve güneş yeniden doğar; günler uzamaya başlar. Iğdır’da bu durum hem 'Çile' hem de 'Nardugan' (Yeniden Doğuş) olarak kutlanır. Her ne kadar gece yenilgisini hazmedemeyip soğuk yüzünü daha fazla hissettirse de, bu gece güneşin kazandığı gündür," dedi.
Karpuzun Sırrı: "Yaz Güneşi Sizi Korusun"
Nardugan geleneklerinin detaylarını paylaşan Araştırmacı Savaş Yener Erol ise kutlamaların ritüellerini şu başlıklarla özetledi:
Sofraların Yıldızı Karpuz: Bayram için özel olarak saklanan karpuzlar bu gece kesilir. Karpuzun kırmızı rengi güneşi simgeler. İnanışa göre, yaz güneşiyle olgunlaşan karpuzu bu gece yemek, insanları bahara kadar korur.
Hazırlık ve Ziyaret: Evler temizlenir, en güzel kıyafetler giyilir. Aile ve dostların bir araya gelmesinin ömrü uzatacağına ve uğur getireceğine inanılır.
Dilekler ve Motifler: Genç kızlar kanaviçelere "Hayat Ağacı" motifleri işler; yaşlı ağaçlara renkli bezler bağlanarak dilekler tutulur.
Ayaz Ata İnancı: Kışın soğuğunda yardıma muhtaç olanların imdadına yetişen efsanevi figür "Ayaz Ata" dualarla anılır.
Çileden Şenliğe Yolculuk
Iğdır’da kutlamalar kahvehanelerdeki toplu eğlencelerin ardından evlerde aile bireyleriyle devam etti. Yöre halkı, yılın en uzun gecesini "Çile" olmaktan çıkarıp, türküler ve oyunlar eşliğinde bir "Çile Bayramı"na dönüştürerek kış mevsimine merhaba dedi.
