Iğdır’da “Iğdır Azerbaycan Dil, Tarih ve Kültür Birliğini Yaşatma ve Destekleme Derneği, (Iğdır Azerbaycan Evi) olarak organize ettiğimiz programda 20 Ocak 1990'da Sovyet ordusunun Bakü ve diğer illerde kadın ve çocuk ayırt etmeden yaptığı katliamın kurbanları andık.
Tarihe "Kanlı Ocak" adıyla geçen katliamın acısı, aradan geçen 35 yıla rağmen tüm Azerbaycanlıların ve Türk Dünyasının kalbinde tazeliğini koruyor. Azerbaycan'da aynı zamanda bir kahramanlık destanı olarak da hafızalara kazınan Kanlı Ocak olayları, 70 yıl süren Sovyet esaretinden sonra bağımsızlığın kazanılmasında önemli dönüm noktasından biridir.
Kanlı Ocak olayları, Sovyetler Birliği'nin çöküşünü hızlandırdı, Azerbaycan Türklerinin bağımsızlık duygusunu alevlendirdi. Olayların temelinde ise Karabağ sorunu bulunuyordu.
Ermeniler 1980'li yılların sonlarında, Karabağ'ın Azerbaycan'dan koparılması için faaliyetlerini artırdı ve Aralık 1989'da Ermenistan Sovyet Cumhuriyeti Yüksek Konseyi, Karabağ'ın Ermenistan'la birleştirilmesi yönünde karar aldı.
Azerbaycanlılar bu kararı tepkiyle karşıladı ve Bakü'de yüz binlerce kişinin katıldığı mitingler düzenlendi. Halk, Ermenilerin artan toprak taleplerine ve Sovyet yönetimine tepkilerini göstermek için Bakü'nün Azadlık Meydanı'na akın etti.
Aralıksız devam eden mitingler Sovyet yönetimini tedirgin etti ve Bakü'ye asker gönderilmesi yönünde karar alındı. Halk ise kentin giriş yollarını ve Bakü'deki askeri birliklerin önünü kapattı.
İlk önce 19 Ocak 1990'da Sovyet istihbaratı tarafından Azerbaycan televizyonunun enerji sağlayıcısı patlatıldı. Akşam saatlerinde ise 26 bin kişilik Sovyet ordusu zırhlı araçlarla 5 yönden Bakü'ye girdi.
Sovyet ordusu, onları engellemeye çalışan silahsız sivillere mermi yağdırarak kente ulaştı. Tanklar ve ağır zırhlı araçlar insanların üzerlerine sürüldü, ambulanslara ve yolcu otobüslerine ateş açıldı. O gece Bakü'de yüzlerce sivil hayatını kaybetti.
Sovyet ordusu, katliamını Neftçala ve Lenkeran gibi diğer illerde de sürdürdü ve toplam ikiyüz civarında Azerbaycan Türkü sivili 20 Ocak katliamının kurbanı oldu. Olaylarda 744 kişi yaralandı, yaklaşık 400 kişi Sovyet ordusu tarafından gözaltına alındı.
Bakü'de Sovyet yönetimi tarafından olağanüstü hal ilan edilmesine ve kentin tamamen Sovyet ordusu tarafından kontrol altına alınmasına rağmen halk yine sokaklara çıktı ve şehitlerin defnedilmesi için çalışma başlatıldı.
Azerbaycanlılar 35 yıldır her 20 Ocak'ta, ellerinde 20 Ocak kurbanlarının simgesi haline gelen karanfillerle şehitliğe akın ediyor, bağımsızlık ateşini yakanlara minnettarlığını gösteriyor.
Dernek olarak yıllardır Iğdır’da programlar yaparak büyük bir katılımla anıyoruz. Iğdırlılar olarak 1990 Yılında Bakü’de yapılan katliamı duyar duymaz çok büyük bir miting yapmıştık. Bu duyarlılığımız her zaman devam etmektedir.
20 Ocak 2025 Günü saat 14.00’te Iğdır Kültür Merkezinde yaptığımız programa öncelikle Azerbaycan Diaspora Bakanı Sayın Fuad Muradov’u davet ettim. Davetimize icabetten ekibi ile birlikte İlimize gelerek bizleri onurlandırdı. Bakan Yardımcıları Valeh Hacıyev, Cavid İsmayıl, Kenan Memmedov, teknik ekipleri katılım sağladılar.
İlimiz Milletvekili Sayın Cantürk ALAGÖZ ve İstanbul Milletvekili Sayın Şamil Ayrım’ı da programa davet ettim. Programa katılarak biz Iğdırlıları onurlandırdılar.
Azerbaycan Kars Başkonsolosu Zamin Aliyev’e hayırlı olsun ziyaretinde bulunduğumda çalışkan, dinamik uzak görüşlü biri olduğunu hemen fark ettirdi. Aslında Bakü’den davet fikri ondan çıktı. Bana resmi yazı yazmamı istedi. Kendisinin de üst düzey yetkililerle görüşüp Iğdır’a gelmesini sağlayacağını söyledi ve söylediğini de yaptı.
Kars Belediye Başkanı Sayın Prof. Dr. Ötüken SENGER ve Başkan Vekili can dostum, mücadele arkadaşım Turgay Kızılören ile programa katılarak bizleri çok memnun ettiler.
Sayın Valimiz Ercan Turan, Cumhuriyet Savcısı Sayın Meriç Dede, Emniyet Müdürü Sayın Niyazi Turgay, Vali yardımcılarımız Sayın Akın Oruç, Sayın Abdurrahman Çelebi, Tuzluca Kaymakamı Sayın Abdüllatif Yılmaz, Ehlibeyt Derneği eski Başkanı Sayın Zeki Tümay, İlimiz Müftüsü Sayın Zahit Demirel, Iğdır Üniversitesi Rektör Yardımcısı, Genel Sekreteri, Dekanları, Öğretim Görevlileri, MHP İl Başkanı, Kamu-Sen İl Başkanı, Kamu Çalışanları Vakfı Başkanı, Kurum Müdürleri, Sivil Toplum Kuruluşları, Iğdır Halkı, programa katıldı. Salon ve balkonu tıklım tıklımdı.
Programdan sonra Iğdır Azerbaycan Evi’ne geçildi. Sayın Fuad Muradov burada da bir icma toplantısı yaptı. Salonda seksen kişinin üzerinde çoğunluğu dernek üyelerimizden oluşan, her kesimden kişiler katılım sağladılar.
1980 Yılında kurduğumuz derneğimiz aralıksız faaliyetlerine devam etmektedir. Derneğimiz hiçbir zaman tabela üzerinde olmadı. Kurulduğu günden beri dernek yerimiz mevcut olmuştur. Iğdır’da ve Kars İlinde görev yapan konsoloslar yakından konuyu bilmektedirler.
2021 Yılında da bize gelen teklif üzerine Derneğimiz bünyesinde Iğdır Azerbaycan Evi’ni açtık. Büyük projeler yaparak faaliyetlerimize devam etmekteyiz. Nitekim 20 Ocak 2025 Günü yaptığımız programda hem 20 Yanvar Faciasını andık. Bu vesile ile de Azerbaycan Diaspora Bakanı ve ekibini, ayrıca Milletvekillerimizi, Iğdırlılar ile buluşturduk.
Ayinesi İştir Kişinin Lafa Bakılmaz Atasözünde olduğu gibi, kişinin aynası ve yansıttığı gerçek, yaptığı işlerdir, söylediği sözler değildir. Düşünmek yetmek hatta bazen söze ne gerek sade yaparak göstermek gerek o zaman sabitlenir işte o zaman inanılmayı hakedersin. Mevlana hazretlerinin bir sözünde yer verdiği gibi Ya olduğun gibi görün yâda göründüğün gibi ol bizde şöyle söylemeliyiz ya söylediğini yap yâda yaptığını söyle…Bir kişinin aklının seviyesi yaptığı işte görünür."
Ziya Paşa ne güzel söylemiş:
“Ayinesi İştir Kişinin lafa bakılmaz,
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde”...
20 Ocak Şehitlerini ve bütün şehitlerimizi bir kez daha rahmetle anıyoruz. Ruhları şad olsun.
